صفحه ٥١٠

هست كه خدا آنقدر در مورد همسايه سفارش كرد كه فكر كردم از همديگر ارث مى برند. اين سخنان نشان مى دهد رعايت همسايه و توجه به آن ها منشأ بركات معنوى براى انسان خواهد بود و هرچه بستر اين ارتباط بهتر محقق شود زمينه ى تعالى انسان ها بهتر فراهم مى گردد و عملًا در شرايطى كه همسايه ها نسبت به همديگر محبت داشته باشند زمينه ى ارتباط بهترشان در مسجد فراهم مى گردد و سرعت تعالى آن ها بيشتر مى گردد. به همين جهت در روايات ما نقش مسجد در وسعت دادن به اعمال عبادى به نحو چشم گيرى مدّ نظر قرار گرفته است. مساجد محلى است كه متدينين همديگر را شناسايى مى كنند و به وجود هم دل گرم مى شوند، و فضاى محل با غلبه امور معنوى ادامه ى حيات مى يابد، و در انس مؤمنين با همديگر پريشان حالى موجود در دنياى غرب به جامعه اسلامى سرايت نمى كند.

تنهايى آزاردهنده 
آرى تنهايى يك معضل و بحران بزرگ زمان است، موضوع اين نيست كه فكر كنيم اگر در چهار ديوارى خانه قرار بگيريم كار تمام است، خانه اى كه ارتباط فعال و با نشاط با بيرون خانه ندارد علاوه بر آن كه براى ساكنانش يك قبر است، باعث مى شود تا بيرون خانه را به ناكسان واگذار نماييم. وقتى مى فرمايد به عنوان يك مسلمان بايد حقوق همسايه را ادا كنى، مى خواهد بگويد اسلام آمد تا تو را متعالى كند يكى از لوازم متعالى شدن شما ارتباط با همسايه است و در گرو ارتباط با همسايه ها زنده و بانشاط خواهيد بود. بعضى ها بدون ارتباط با بقيه مى خواهند در عبادات فردى، نقص هاى خود را جبران كنند. اين ها در ارتباط با عالم معنا مثل يك نخ، دراز و طولانى هستند كه تا قيامت خود را كشيده اند اما مثل يك نخ باريك و تنها. شما مى دانيد كه همه به سوى عالم قيامت در حركت هستيم ولى به قيامتى مى رويم كه داراى حشر جمعى است، يوم التلاق و روز ملاقات همگانى است، مقام رويارويى با بقيه انسان هاست. حال اگر با بقيه بيگانه باشيم از موهبت حشر استفاده نمى كنيم و از بركات حضور در الطافى كه خداوند به بقيه مرحمت كرده به جهت عدم تلاش ما در راستاى ارتباط با بقيه ى مؤمنين، از آن الطاف محروم هستيم. شما به مردم دعا مى كنيد تا محدود به وجود تنگ خودتان نباشيد، انسانيت ما در رابطه با ارادت و محبت به بقيه شكوفا مى شود و مورد توجه خدا قرار مى گيرد و در حشر با ثمره آن روبه رو مى شويم. حضرت مى فرمايند: «... عَنِ الْجَارِ قَبْلَ الدَّارِ»؛ قبل از