صفحه ٥٤٢

مخلوق زيبا كيست كه من نسبت به او چنين احساسِ انس مى كنم؟ خداوند گفت: اين بنده من حَوّا است.» «1»
در همين روايت امام سخنان كسانى را كه مى گويند: خداوند حَوّا را از دنده پائين آدم آفريد، رد مى كنند، بلكه روشن مى نمايند كه آدم ديد «همانند خود اوست».

ارزش مساوى شخصيت زن و مرد
پس از طرح اصل اول مبنى بر اين كه زن و مرد از نفس واحدى خلق شده اند و هر دو داراى گوهر واحدى هستند، اصل دومى را مى توان مطرح كرد كه خداوند مى فرمايد: اگر هر كدام از آن ها عمل صالحى را انجام دهند بدون هيچ تبعيضى نتيجه كار خود را مى برند، كه اين نشانه ى آن است كه در اصلِ شخصيت و فهم حقيقت مساوى اند. به عنوان مثال اگر يك آدم مست و يك آدم هوشيار پول به گدا بدهند هر دو يك ارزش ندارد، زيرا آدم مست اصلًا در حالت انتخاب طبيعى نيست و لذا بخشش او يك بخشش اختيارى به حساب نمى آيد. پس اگر آن دو يك عمل را انجام دهند چون در حين انجام بخشش، يك شخصيت و يك انگيزه ندارند عمل آن ها ارزش يكسان ندارد. حال اگر دو شخصيت يك عمل را انجام دهند و خداوند بفرمايد ارزشِ عملِ هر دوى آن ها مساوى است نتيجه مى گيريم كه اين دو شخصيت در حقيقت و ذات خود، از نظر ارزش مساوى اند. خداوند در قرآن مى فرمايد: «مَنْ عَمِلَ صَالِحًا مِّن ذَكَرٍ أَوْ أُنثَى وَهُوَ مُؤْمِنٌ فَلَنُحْيِيَنَّهُ حَيَاةً طَيِّبَةً وَلَنَجْزِيَنَّهُمْ أَجْرَهُم بِأَحْسَنِ مَا كَانُواْ يَعْمَلُونَ»؛ «2»
 هركس از زن و مرد عمل صالحى را انجام دهند، در حالى كه مؤمن باشند، به هر كدام حيات طيب و پاك مى دهيم. حياتى كه آلوده به خيالات دنيايى و اميال حيوانى نباشد. طبق اين آيه خداوند مى فرمايد: زن و مرد هر كدام كه باشند، در صورتى كه مؤمن بوده و عمل صالحى انجام دهند، عملشان براى ما يك اندازه ارزش دارد. نتيجه مى گيريم كه ارزش شخصيتشان نزد خداوند يكسان است و در ادامه مى فرمايد: «وَلَنَجْزِيَنَّهُمْ أَجْرَهُم بِأَحْسَنِ مَا كَانُواْ يَعْمَلُونَ»؛ «3»
 و حتماً با مقياس قرار دادن بهترين عمل، بقيه اعمالشان را نيز پاداش مى دهيم. پس با توجه به اين