زندگى بدون زحمت
اگر متوجه نكته اساسى فوق شويم مى بينيم لوازم يك زندگى ساده، خيلى راحت در اختيار ما قرار مى گيرد ولى براى يك زندگى گسترده بايد خيلى تلاش كنيم، گويا زندگى ساده از قبل براى ما پيش بينى شده ولى زندگى گسترده و پيچيده را بايد خودمان به وجود آوريم. آيت الله جوادى آملى «حفظه الله تعالي» مى فرمودند: «مؤمن براى خود اهل قناعت و براى مردم اهل فعاليت است.» نمونه اش هم حضرت امام خمينى «رضوان الله تعالى» بود از يك جهت براى خود بسيار ساده بودند و از طرف ديگر براى خدمت به مردم يك دقيقه آرامش نداشته اند. اميرالمؤمنين (ع) چندين قنات و چاه و نخلستان درست كردند كه بعضى از آن ها هنوز هم پا برجاست، چون مؤمن براى خود اهل قناعت و براى مردم اهل فعاليت است، آن وقت آن اسارت ها از بين مى رود. اگر اهل فعاليت براى مردم بودى، اسير آنچه در دست مردم است نخواهى بود. وظيفه ى ما اين است كه در خدمت مردم باشيم، اما ارتباطمان با مردم براى رفع نيازهايمان، بايد در نهايت سادگى باشد، همان اندازه اى كه بدون حرص از طرف خدا مى رسد و هرگز موجب آن اضطراب ها و پريشانى هايى كه اهل دنيا به آن آلوده اند نمى شود. و همان طور كه حضرت مى فرمايند آن سادگى «أَعْظَمُ وَ أَكْرَمُ» است از آن تجملاتى كه اهل دنيا به دنبال آن هستند تا از آن طرف اعظم و اكرم شوند.
بالاخره بايد از اين جمله ى فوق العاده راه گشاى حضرت، پيامى براى زندگى خود بگيريم. و با جدّيت تمام از زندگى گسترده و آشفته اى كه نياز به مردم را در ما زياد مى كند و حاصل آن هم انسانِ آشفته است، فاصله داشته باشيم.
ابتدا حضرت فرمودند: بپرهيز از اين كه طمع تو را به درّه هلاكت بيندازد و سپس ادامه دادند اگر توانستى كارى كنى كه بين تو و خدا صاحب ثروتى در ميان نباشد، آن كار را بكن. زيرا تو فقط به آن مقدارى كه براى تو تعيين كرده اند مى رسى و نه بيشتر، حالا هم مى فرمايند: آن مقدار كمى كه از طرف خدا به تو مى رسد اعظم و اكرم است از آن مقدار زيادى كه از طرف خلق به دست مى آورى، هر چند همه از طرف خدا است «وَ إِنْ كَانَ كُلٌّ مِنْهُ». چه آن كم بدون دردسر و چه آن زياد پردردسر، ولى تفاوت آن ها در اين است كه اگر به كم قانع نشدى خداوند آن بيشتر را در دست مردم قرار مى دهد و حالا تو بدو و مردم بدو. گفت:
جان همه روز از لگدكوب خيال وز زيان و سود وز بيم زوال