با غفلت از حدّ و مرز خود اين قدر براى خودمان اهميت قائل شديم كه گويا ما بايد ملاك بدى و خوبى آدم ها باشيم و عملًا جاى خدا مى نشينيم. در حالى كه دين به ما ملاك مى دهد كه هر چه خودت را در تواضع بيشترى نسبت به حق ديدى در قرب بيشترى نسبت به حق قرار دارى. از امام نهم حضرت جواد (ع) با توجه به اين كه در موقع شهادت حضرت امام رضا (ع) در مدينه بودند، مى پرسند: يابن رسول الله چه موقع متوجه شديد كه شما امام شده ايد؟ حضرت فرمودند: هنگامى كه يك احساس فروتنى و خضوع فوق العاده اى در برابر خداوند برايم پيش آمد. پس درجه كمال حضرت و رسيدن به مقام امامت با شدّت بندگى براى حضرت پيش آمد. حالا مقابل آن قضيه اين است كه انسان فكر كند، چيزى است، به همان اندازه نسبت به حقيقت در حجاب مى رود. وسوسه شيطان در القاء كبر آن وقتى پيش مى آيد كه توفيقات الهى را به حساب خودمان مى گذاريم. خداوند صحنه اى به وجود آورد كه ما توفيق مطالعه پى گير الميزان را پيدا كرديم. قضيه اين بود كه يكى از طلبه هاى مرحوم آيت الله علامه طباطبايى «رحمةالله عليه»؛ كه رحلت كرده بود. از طريق يك جوانى كه گاهى سخنان آن طلبه را از برزخ براى ما نقل مى كرد به ما خطاب فرمودند: شما معلمان دانشگاه و تربيت معلم چرا از اين كتاب ها غافليد و آن جوان به راهنمايى آن روح برزخى به كتاب هاى الميزان كه در طاقچه قرار داشت اشاره كرد. شايد بنده چندين بار به تفسير الميزان رجوع كرده بودم ولى اين مرتبه همه چيز عوض شد به طورى كه به لطف خدا شش سال متوالى آن چنان علاقه اى در قلبم نسبت به تفسير الميزان پيدا شد كه اگر كوچك ترين كارى باعث مى شد از الميزان فاصله بگيرم غم زيادى وارد قلبم مى شد و اين در شرايطى بود كه قبل از آن مدتى بود دست و دلم به مطالعه هيچ كتابى نمى رفت. حالا كه بنده اين دو كلمه را از الميزان بلدم آيا از خودم بوده است؟ اصلًا چه كسى اين علاقه را لطف كرد؟ آيا ظلماتى و هلاكتى بالاتر از اين مى شود كه انسان اين توفيقات را به خود نسبت دهد؟ با توجه به چنين نكته اى آيا مى توان براى خود نسبت به بقيه امتيازى قائل شد و سايرين را تحقير نمود؟
ورود به عالَم پايدارى
وقتى نسبت به بقيه براى خود امتياز قائل شديم، رابطه هايمان از زيبائى هاى تواضع خارج مى شود و همه سعى مى كنيم بر همديگر حكومت كنيم، نقشه مى كشيم چطورى بقيه را تحت اختيار خود قرار دهيم، البته موفق نمى شويم ولى فرصت هايى را كه صرف چنين نقشه هايى