معارف بوک

حضرت اميرالمؤمنين على (ع) يك موضوع را با زاويه هاى متفاوت نگاه مى كنند و بهترين برخورد را نسبت به آن به ما گوشزد مى نمايند. ايشان در خصوص رابطه با نزديكان و كسانى كه با آن ها زندگى مى كنى، مى فرمايند: هر چه از تو دورى مى كنند، جواب دورى آن ها را مثل خود آن ها نده، بلكه بر نفس خود تحميل كن كه اين دورى را با نزديكى به آن ها جواب دهى.
5) «وَ عِنْدَ شِدَّتِهِ عَلَى اللِّينِ»؛
و وقتى تندى و سخت گيرى به تو كردند، تو نرمى و برخورد آرام را نسبت به آن ها بر نفس خود تحميل كن.
اگر رفيق تو يا كسى كه با او مرتبط هستى با تو خشم مى كند، هنر تو آن باشد كه در مقابل آن نوع برخورد از خود نرمى نشان دهى، تا بتوانى در راستاى چنين كارهايى گنجى بزرگ را از درون خود و از درون رفيقت بيرون كشى. قرآن در اين رابطه مى فرمايد: «وَلَا تَسْتَوِي الْحَسَنَةُ وَلَا السَّيِّئَةُ، ادْفَعْ بِالَّتِي هِيَ أَحْسَنُ، فَإِذَا الَّذِي بَيْنَكَ وَبَيْنَهُ عَدَاوَةٌ كَأَنَّهُ وَلِيٌّ حَمِيمٌ»؛ «1»
 و نيكى با بدى يكسان نيست، بدى را با آنچه بهترين است دفع كن. در آن صورت ميان تو و ميان آن كسى كه دشمنى است دوستى برقرار مى شود، آن هم آن نوع دوستى كه با همديگر يك دل و صميمى هستيد. در آيه فوق مى فرمايد وقتى توانستى از افقى مسائل را بنگرى كه در آن افق نيكى و بدى مساوى نيست، ديگر جواب تندى برادر و دوستت، تندى نمى تواند باشد؛ بلكه چيزى بالاتر از تندى او بايد از تو سر زند. آرى وقتى متوجه چنين نكته اى شدى، حال آن تندى را با نيكوترين برخورد پاسخ بده، كه در راستاى چنين برخوردى در درون آن دشمنى، دوستى گرم و صميمى ظاهر مى شود و اين همان گنجى است كه در درون شما پنهان بود و حالا از درون هر دوى شما ظاهر شد.
گنجى كه در اثر اين برخوردها از درون تو پيدا مى شود علاوه بر تبديل دشمنى به دوستى، آزاد شدن از خشم نسبت به نزديكان است. همان كارى كه اميرالمؤمنين (ع) با دشمنان خود مى كردند، با شخص خليفه دوم با آن همه تندى هايى كه نسبت به آن حضرت و صديقه طاهره «عليهماالسلام» روا داشت، كارى كردند كه پس از آن ماجرا بارها گفت: «لَوْلا عَلِي لَهَلَكَ عُمَر»؛ «2» اگر على نبود عمر هلاك مى شد. و يا بارها مى گفت:  «لا ابْقانِي اللهُ لِمُعْضَلَةٍ لَيسَ لَها