معارف بوک

دزدى كرد من بايد به پليس خبر بدهم وگرنه زندان مى روم. چرا؟ چون هركس دزدى كرد من بايد به پليس خبر بدهم. وگرنه زندان مى روم اگر بپرسى آخر چرا؟ جواب مى دهد چون هر كس دزدى كرد من بايد به پليس خبر بدهم وگرنه زندان مى روم، اين را مى گويند انسانى كه شرطى شده است. در اين حالت بالاتر از آن عمل در شخصيت اين فرد چيزى نيست، چون در شرطى كردن، فكر و تجزيه و تحليل را مى گيرند و عادت را به او القاء مى كنند. يكى از آقايانى كه آنجا زندگى مى كرد و فرزندش در همان مدارس تحصيل مى كرد مى گفت من رفتم روزنامه بخرم سكه نداشتم كه در محل مربوطه بيندازم پيش خود گفتم فردا مى اندازم، فرزندم تصميم گرفت به پليس تلفن بزند و كار من را خبر بدهد. شايد بفرمائيد اين تربيت خوبى است و عملًا ما را از بحران هاى اجتماع نجات مى دهد، ولى عنايت داشته باشيد اين نحوه تربيت، شخصيت دادن به افراد نيست بلكه آن ها را در محدوده ى چند عكس العمل متوقف كرده ايم. القاء اين عادت ها عامل نجات جامعه و افراد نيست، يك نحوه كشتن انسانيت است، هر چند كه جامعه توسط چنين انسان هاى منظم اداره بشود. حاكمان جبار از اين افراد خوششان مى آيد چون در اين گونه انضباطها انسان ها فكر نمى كنند بلكه جامعه بر اساس فرمان حاكمان اداره مى شود، ولى چون آدم ها فكر نمى كنند در بحران ها نمى توانند تصميم بگيرند و در اولين بحران از پا در مى آيند و لذا راضى شدن به اين نظم ظاهرى يك نوع خودفريبى است. به گفته انديشمندان چون به كامپيوتر برنامه مى دهيم تا طبق برنامه كار كند در حوادث غير مترقبه ديگر نمى تواند جواب بدهد. همچنين اگر به جامعه فكر ندهى، در اولين بحران مضمحل مى شود.
 «سولژنستين» دانشمندان روسى و منتقد نظام كمونيستى كه او را به آمريكا تبعيد كردند، مى گويد: «تا زمانى كه قدم به خاك غرب ننهاده بودم، هرگز توان تصور اين را نداشتم كه غرب، تا چه اندازه به جهانى بى هدف تبديل شده است، به دنيايى كه آهسته آهسته در مقابل خطرات رو به رويش از ناتوانى براى مقابله، به ركود و تحجر مى گرايد ... همه ما در آستانه يك انقلاب بزرگ تاريخى هستيم، سيل بنيان فكنى كه ملت ها را نابود كرده و دنياى نو را دگرگون خواهد ساخت». «1» در دانشگاه هاروارد خطاب به دانشجويان آمريكايى مى گويد: شما در شرايطى هستيد كه خيلى تلاش مى كنيد قدرتتان را حفظ كنيد چون مى دانيد در اولين ضربه همه توانتان مضمحل مى شود، به همين جهت تمام نيرويتان صرف حفظ اين قدرت است، چون