صفحه ٣٩٦

بصيرت هاى بسيارى براى نجات از حيله هاى شيطان و قدم در سلوك الى الله، در آن دستورات نهفته است.
وقتى حضرت (ع) مى فرمايند:
 «... وَاعْلَمْ يا بُنَيَّ! انَّ الرِّزْقَ رِزْقانِ: رِزْقٌ تَطْلُبُهُ وَ رِزْقٌ يَطْلُبُكَ»
فرزندم ...! بدان كه رزق، دو رزق است: رزقى كه تو به دنبال آن هستى و رزقى كه آن به دنبال تو است.
عنايت داشته باشيد اين حرف، حرف امام معصوم است، اگر عقل معمولى يا بهتر بگويم «وَهْم» آن را تصديق نكرد، بايد آن وَهْمِ عقل نما را عوض كرد. سخن امام معصوم از عقل قدسى نشأت گرفته است، يعنى عقلى كه قواعد كلّ هستى را مى بيند. حالا اگر رسيديم به اين كه اين حرف، حرفِ امام معصوم است، نبايد بر اساس «وَهْمِ» خودمان آن را تحليل كنيم. ما معتقديم در روش تحقيق، بايد تك تك حرف هايى را كه امام معصوم زده بگيريم و بر روى آن ها دقّت كنيم و ببينيم منظور آن حضرت چه بوده است. حالا اگر بياييم تمام عمرمان را صرف اين نكته بكنيم كه آيا اين حرف ها راست است يا نه، پس چه وقت به آن عمل كنيم؟!
خداوند در قرآن مى فرمايد: «ما مِنْ دابَّةٍ فِي الْارْضِ الّا عَلَي اللهِ رِزْقُها»؛ «1» هيچ جنبنده اى نيست جز اين كه رزقش بر خدا واجب است. يعنى آن رزقِ حقيقى كه خداوند براى جنبنده ها تقدير كرده، طورى است كه خداوند براى خود واجب كرده است كه آن را به موجودات برساند. در همين رابطه حضرت مى فرمايند: آن رزقى كه خدا تقدير كرده است تو را مى جويد تا به تو برسد. البته اگر بخواهيد از اين آيه و روايات اين طور نتيجه بگيريد كه ما نبايد تلاش بكنيم، خودِ رزق مى آيد، با حرف خدا و امامان معصوم (عليهم السلام) بازى مى كنيد. آرى؛ آن رزق مقدّر را كسى نمى تواند از تو بگيرد، تلاش اضافه هم آن را اضافه نمى كند، ولى اين در صورتى است كه تو در شرايطى طبيعى و در تعادل انسانى قرار داشته باشى. حضرت دارند با عقل آدم ها حرف مى زنند. مى گويند: خودت را ذليل رزقت نكن، نفرمودند اصلًا تحرّك نداشته باش و برنامه ريزى نكن و از حالت يك انسان معمولى هم خارج شو.