صفحه ٤١

از حضرت صادق هست كه: «عَلِمَ اللهُ (عزوجل) إنَّ الذَّنْبَ خَيرٌ لِلْمُؤمِنِ مِنَ الْعُجْبِ وَ لَوْ لا ذلِكَ مَاابْتَلاهُ بِذَنْبٍ ابَداً» «1» خداوند مى داند كه گناه براى مؤمن بهتر از عُجب است و اگر چنين نبود هرگز او را به گناه مبتلا نمى كرد.
اين روايت مى رساند كه براى انسان مؤمن بين گرفتارى به عُجب به جهت عدم گناه، خطرناك تر است از مرتكب شدن به گناه. آن قدر عُجب براى او خطرناك است، كه او را مبتلا به گناه مى كنند تا از عُجب رهايى اش دهند. چون نور خشوع و بندگى انسان را عُجب از بين مى برد و لذا همچنان كه اميرالمؤمنين (ع) فرمودند: «مَنْ دَخَلَهُ الْعُجْبُ هَلَكَ» «2»هر كه را عجب بر او وارد شود هلاك مى شود. پس بايد از خودبينى و خودپسندى و جلب نظر ديگران به خود، به توجه به حق و جلب نظر حق سير كرد. گفت:

         ترك معشوقى كن و كن عاشقى             اى گمان برده كه خوب و فايقى 
             اى كه در معنى ز شب خامش ترى             گفت خود را چند جويى مشترى 

چون در اين صورت از نظر به مقصد حقيقى كه حضرت الله است باز مى مانى و از توجه به نقص خود كه مى تواند منشأ تجلى انوار الهى باشد محروم مى گردى و از خشوع كه همان توجه به نياز خود به انوار الهى است باز مى مانى. و لذا حضرت با توصيه به اين كه؛ «فَكُنْ أَخْشَعَ مَا تَكُونُ لِرَبِّك» خاشع ترين كس در مقابل پروردگارت باش. راه بسيار پر بركتى را در مقابل انسان مى گشايند.
سپس ادامه مى فرمايند:
 «وَ اعْلَمْ أَنَّ أَمَامَكَ طَرِيقاً ذَا مَسَافَةٍ بَعِيدَةٍ وَ مَشَقَّةٍ شَدِيدَةٍ وَ أَنَّهُ لَا غِنَى بِكَ فِيهِ عَنْ حُسْنِ الِارْتِيَادِ وَ قَدْرِ بَلَاغِكَ مِنَ الزَّادِ مَعَ خِفَّةِ الظَّهْر».
و بدان كه پيشاپيش تو راهى است دراز، و رنجى جانگداز، و تو بى نياز نيستى در اين تكاپو از جستجو كردن به طرزى نيكو. توشه خود را به اندازه گير چنانكه تو را رساند و پشتت سبك ماند.