معارف بوک

حضرت از خود بپرسيم آيا ما به گونه اى زندگى مى كنيم كه امشب آماده باشيم بميريم؟ آرى مى توان احتمال داد كه امشب نمى ميريم. اما تمام انسان هايى كه امشب مى ميرند قبل از مردن، تصورشان چه بود؟ اين كه فرصت داريم تا ببينيم نتيجه كارهايمان چه مى شود. آن هايى كه امشب مى ميرند مثل ما هستند، مى گوييم 30 سال است كه نمرديم پس حتماً 30 سال ديگر هم نمى ميريم، خوب بعدش هم با همين قياس در روان خود اين طور معتقديم كه 60 سال است نمردم پس حتماً تا 60 سال ديگر هم نمى ميريم. به طورى كه انسان غفلت مى كند كه در شرايط وجودى اش اجل با وجودش گره خورده است. فراموش مى كنيم جنس بشر نسبت به اين دنيا مرگ است. حضرت (ع) براى توجه به اين نكته بسيار جدّى مى فرمايند: مطمئن باش به پايان برنامه هايت دست پيدا نمى كنى. وقتى انسان با اين ديد به كارهاى خود نگاه كرد ديگر به حكم وظيفه عمل مى كند، نتيجه ى آن هرچه مى خواهد بشود. انسان ها عموماً در كارهايشان برنامه ريزى هايى دارند، اگر از آن ها بپرسيد برنامه شما همين بود؟ در جواب مى گويند: نه؛ اين مقدمه بود و برنامه بعدى نيز مقدمه خواهد بود براى برنامه هاى بعدى و هرگز به مرگ به عنوان عاملى كه آن ها را از نتيجه گيرى نهايى جدا مى كند، فكر هم نمى كنند، ولذا با مرگ غافلگيرانه روبه رو مى شوند، بدون آن كه كارهايشان به ثمر رسيده باشد. آرى دين به ما گفته است براى دنيا برنامه ريزى كن ولى همواره مرگ را پشت پرده برنامه هايت نزديكِ نزديك ببين. رسول خدا (ص) مى فرمايند:  «اعْمَلْ لِدُنْيَاكَ كَأَنَّكَ تَعِيشُ أَبَداً وَ اعْمَلْ لآِخِرَتِكَ كَأَنَّكَ تَمُوتُ غَدا»؛ «1» براى دنياى خود چنان كار كن كه گويى هميشه زنده خواهى ماند، و براى آخرت خود چنان كار كن كه گويى فردا خواهى مرد.
اگر خواستيد بصير شويد بايد چشمى داشته باشيد كه دنيا حجاب مرگ نشود و اجل را همواره نزديك ببيند. حضرت مولى الموحدين (ع) مى فرمايند يقيناً بدان آنچه تو براى دنيايت نقشه مى كشى به آن نمى رسى ولى البته آنچه خدا بخواهد به دست انسان انجام گيرد، اگر او صلاحيتش را داشته باشد، انجام مى گيرد، ولى اين ديگر برنامه خداست كه به دست شما انجام مى شود. يك وقت شما برنامه ريزى مى كنيد كه من دوسالِ اول اين كار را مى كنم، دوسال دوم هم اين كار را، دو سال بعد هم اين كار را. فرمايش حضرت در رابطه با اين نوع برنامه ريزى ها است و مى فرمايند: تو به آنچه براى خود در امور دنيا برنامه ريزى كرده اى نمى رسى، ولى اين