صفحه ١٠٦

به این حقیقت توجه داشته باشیم که هر گامى برمى داریم و هر سخنى که مى گوییم و هر اندیشه اى که در سر مى پرورانیم و به هر سو نگاه مى کنیم، و در هر حالى هستیم، نه تنها ذات پاک خدا، بلکه فرشتگان او نیز مراقب ما هستند و با تمام توجّه ما را مى نگرند.
کوچک ترین حرکتى در پهنه آسمان و زمین از دیدگاه علم او مخفى و پنهان نمى ماند، نه تنها مخفى نمى ماند، بلکه همه آن ها ثبت مى شود: در آن لوحى که محفوظ است و اشتباه و غلط و دگرگونى در آن راه ندارد، در صفحه علم بى پایان خدا، در اندیشه فرشتگان مقربین و نویسندگان اعمال آدمیان، در پرونده ما و در نامه اعمال همه ما.
بى دلیل نیست که امام صادق (علیه السلام) مى فرماید: «پیامبر اسلام (صلی الله علیه و آله) هر زمان این آیه را تلاوت مى کرد به شدت مى گریست»؛ (کانَ رَسولُ اللّهِ إذا قَرأَ هذِهِ الآیَةُ بَکى بُکاءً شَدیداً).(1)

توکل(2)
منظور از توکل بر خدا، این است که انسان تلاشگر، کار خود را به او واگذارد و حل مشکلات خویش را از او بخواهد، خدایى که از تمام نیازهاى او آگاه است، خدایى که نسبت به او رحیم و مهربان است، و خدایى که قدرت حل هر مشکلى را دارد.
کسى که داراى روح توکل است، هرگز یأس و نومیدى را به خود راه نمى دهد، دربرابر مشکلات احساس ضعف و زبونى نمى کند، درمقابل حوادث سخت، مقاوم است، و همین فرهنگ و عقیده چنان قدرت روحى بالایى به او مى دهد که