صفحه ٤٤٤

منظور از آیه (وَمَنْ أَعْرَضَ عَن ذِکْرِی فَاِنَّ لَهُ مَعِیشَةً ضَنکًا) چیست؟ فرمود: «اعراض از ولایت امیرمؤمنان (علیه السلام)».(1)
آرى، آن کس که الگوى خود را از زندگى على (علیه السلام) بگیرد ـ همان ابرمردى که تمام دنیا در نظرش از یک برگ درخت کم ارزش تر بود ـ و آن چنان به خدا دل ببندد که جهان در نظرش کوچک شود، هرکس که باشد، زندگى گشاده و وسیعى خواهد داشت، اما کسانى که این الگوها را فراموش کنند، در هر شرایطى گرفتار معیشت ضنک هستند.
در روایات متعددى اعراض از یاد حق در آیه فوق به «ترک حج» براى کسانى که قادرند تفسیر شده، چراکه مراسم تکان دهنده حج، ارتباط و پیوند مجددى براى انسان با خدا مى آفریند و همین ارتباط و پیوند راهگشاى زندگى اوست.
در حالى که عکس آن سبب دلبستگى هرچه بیشتر به مادیات است که سرچشمه معیشت ضنک مى باشد.

2. نابینایى درون و برون
براى کسانى که از یاد خدا روى مى گردانند دو مجازات در آیات فوق تعیین شده است: یکى معیشت ضنک در این جهان ـ که در نکته قبل به آن اشاره شد ـ و دیگرى نابینایى در جهان دیگر.
بارها گفته ایم که عالم آخرت تجسم وسیع و گسترده اى از عالم دنیاست و همه حقایق این جهان در آنجا به صورت متناسبى مجسم مى شود. آن هایى که چشم جانشان در این عالم از دیدن حقایق نابیناست در آنجا چشم جسم شان نیز نابینا خواهد بود، لذا هنگامى که مى گویند: ما بینا بودیم چرا نابینا محشور شدیم؟ به آن ها گفته مى شود: چون آیات الهى را به فراموشى سپردید (و این حالت، انعکاس آن حالت است).