5. آیا امر به معروف و نهى از منکر هرج و مرج ایجاد نمى کند؟
سؤال دیگرى که در اینجا مطرح مى شود این است که اگر بنا شود همه مردم در وضع اجتماع دخالت کرده و بر اعمال یکدیگر نظارت کنند، هرج و مرج و برخوردهاى مختلف در جامعه ایجاد مى شود، و با مسئله تقسیم وظایف و مسئولیت ها در اجتماع مخالف است. در پاسخ این سؤال باید گفت: از بحث هاى گذشته این حقیقت روشن شد که امر به معروف و نهى از منکر دو مرحله دارد: مرحله نخست که جنبه عمومى دارد، شعاع آن محدود است و از تذکر و اندرز دادن و اعتراض و انتقاد نمودن و مانند آن تجاوز نمى کند، به یقین یک اجتماع زنده باید تمام نفراتش دربرابر مفاسد چنین مسئولیتى داشته باشند.
ولى مرحله دوم که مخصوص جمعیت معیّنى است و از شئون حکومت اسلامى محسوب مى شود، قدرت بسیار وسیعى دارد، به این معنى که اگر به شدّت عمل و حتّى قصاص و اجراى حدود نیاز باشد این جمعیّت اختیار دارند که زیرنظر حاکم شرع و متصدّیان حکومت اسلامى انجام وظیفه کنند.
بنابراین با توجّه به مراحل مختلف امر به معروف و نهى از منکر، و حدود و مقررّات هر یک، نه تنها هرج و مرجى در اجتماع تولید نمى شود، بلکه اجتماع از شکل یک جامعه مرده و فاقد تحرک بیرون آمده، به یک جامعه زنده تبدیل مى گردد.
6. امر به معروف و نهى از منکر از خشونت جداست
در پایان این بحث تذکّر این نکته نیز لازم است که در انجام این فریضه الهى و دعوت به سوى حق و مبارزه با فساد، نباید دلسوزى و حسن نیّت و پاکى هدف را فراموش کرد، و جز در موارد ضرورت باید از راه هاى مسالمت آمیز وارد شد و نباید انجام این وظیفه را مساوى با خشونت گرفت.