آینده، به مقدار لازم تلاوت کند، بدون اینکه وقت و زمان خاصى در آن مطرح باشد.
ولى حق این است که به ظاهر، امر در جمله «فَاقْرَؤُوا» وجوب است، چنان که در اصول فقه بیان شده، مگر اینکه گفته شود این «امر» به قرینه «اجماع فقها بر عدم وجوب» یک امر استحبابى است، و نتیجه این مى شود که در آغاز اسلام به دلیل وجود شرایطى این تلاوت و عبادت شبانه واجب بوده، و بعد، هم از نظر مقدار و هم از نظر حکم تخفیف داده شده و به صورت یک حکم استحبابى، آن هم به مقدار میسور درآمده است، ولى به هر حال وجوب نماز شب بر پیامبر اسلام (صلی الله علیه و آله) تا آخر عمر ثابت ماند (به قرینه سایر آیات قرآن و روایات).(1)
آداب معاشرت اسلامى
الف) آداب معاشرت در سخنان پیشوایان اسلام(2)
آن قدر که در روایات اسلامى به مسأله تواضع و حسن خلق و ملاطفت در برخوردها و ترک خشونت در معاشرت، اهمیت داده شده به کمتر چیزى اهمیت داده شده است. بهترین و گویاترین دلیل در این زمینه خود روایات اسلامى است، که نمونه اى از آن را در اینجا از نظر مى گذرانیم:
شخصى نزد پیامبر (صلی الله علیه و آله) رفت و عرض کرد: «یا رَسولَ اللَّهِ (صلی الله علیه و آله) أوصِنی فَکانَ فیما اَوصاهُ أن قالَ: القَ أخاکَ بِوَجهٍ مُنبَسِطٍ؛ به من سفارشى فرما! فرمود: برادر مسلمانت را با روى گشاده ملاقات کن».(3)
در حدیث دیگرى از پیامبر (صلی الله علیه و آله) مى خوانیم: «ما یوضَعُ فی میزانِ امرِءٍ یَومَ القِیامَةِ