صفحه ٣٣١

بعضى دیگر از فقها طعام هاى نفیس و عالى را که صاحب خانه گاهى براى خود یا مهمان محترمى و یا مواقع خاصى ذخیره کرده است استثنا کرده اند و این استثنا به حکم انصراف آیه از این صورت، بعید به نظر نمى رسد.(1)

2. فلسفه این حکم اسلامى
ممکن است این حکم اسلامى در مقایسه با احکام شدید و محکمى که در تحریم غصب، در برنامه هاى اسلامى آمده سؤال انگیز باشد که چگونه اسلام با آن همه دقت و سخت گیرى که در مسأله تصرف در اموال دیگران نموده، چنین امرى را مجاز شمرده است؟!
ما فکر مى کنیم این سؤال متناسب با محیط هاى صددرصد مادى همچون محیط اجتماعى غربى هاست که حتى فرزندان خود را کمى که بزرگ شوند از خانه بیرون مى کنند! و عذر پدر و مادر را هنگام پیرى و از کارافتادگى مى خواهند! و هرگز حاضر نیستند دربرابر آن ها حق شناسى و محبت کنند، چراکه تمام مسائل در آنجا بر محور روابط مادى و اقتصادى دور مى زند و از عواطف انسانى خبرى نیست!
ولى این مسأله با توجه به فرهنگ اسلامى و عواطف ریشه دار انسانى، به ویژه درباره نزدیکان و بستگان و دوستان خاص، که حاکم بر این فرهنگ است به هیچ وجه تعجب ندارد.
درحقیقت، اسلام پیوندهاى نزدیک خویشاوندى و دوستى را مافوق این مسائل دانسته است، و این حاکى از نهایت صفا و صمیمیتى است که در جامعه اسلامى باید حاکم باشد، و تنگ نظرى ها و انحصارطلبى ها و خودخواهى ها از آن دور شود.