صفحه ٢٦٦

وَیَدفَعانِ سَبعینَ میتَةَ السَّوءِ؛ نیکوکارى وانفاق پنهانى فقر را برطرف ساخته، عمر را افزون مى کند و از هفتادگونه مرگ و میر بد جلوگیرى به عمل مى آورد».(1)
درباره بعضى از گناهان دیگر، مانند ظلم، بلکه مطلق گناهان نیز در احادیث اشاراتى آمده است. بعضى از مفسران که نتوانسته اند میان «اجل حتمى» و «اجل معلق» تفاوتى بگذارند به این گونه احادیث حمله کرده و آن را مخالف نصوص قرآنى دانسته اند که حد عمر انسان را ثابت و لایتغیر مى داند.(2)

توضیح
بدون شک، انسان دو نوع سرآمد و اجل دارد:
یکى سرآمد و اجل حتمى که پایان استعداد جسم انسان براى بقاست، و با فرارسیدن آن هر چیز به فرمان الهى پایان مى گیرد.
دوم سرآمد و اجل معلق که با دگرگونى شرایط دگرگون مى شود، براى نمونه: انسانى دست به انتحار و خودکشى مى زند در حالى که اگر این گناه کبیره را انجام نمى داد سال ها زنده مى ماند، یا براثر روى آوردن به مشروبات الکلى و مواد مخدر و شهوت رانى بى حد و حساب توانایى جسمى خود را در مدت کوتاهى از دست مى دهد، در حالى که اگر این امور نبود سالیان بسیارى مى توانست عمر کند.
این ها امورى است که براى همه قابل درک و تجربه است و احدى نمى تواند آن را انکار کند. در زمینه حوادث ناخواسته نیز امورى وجود دارد که مربوط به اجل معلق است که آن نیز قابل انکار نمى باشد.
بنابراین اگر در روایات فراوانى آمده است که انفاق در راه خدا یا صله ى رحم عمر را طولانى و بلاها را برطرف مى سازد درحقیقت ناظر به همین عوامل است،