مبارزه کنند، و همچنین مردم را به کارهاى نیک و پسندیده تشویق نمایند. بنابراین، وجود این جمعیّت با آن قدرت وسیع، با عمومى بودن وظیفه امر به معروف و نهى از منکر در شعاع فرد و با قدرت محدود هیچ گونه منافاتى ندارد.
از آنجا که این بحث از مباحث مهمّ قرآن مجید است و در آیات فراوانى به آن اشاره شده، لازم است نکاتى را در اینجا یادآور شویم:
1. «معروف» و «منکر» چیست؟
«معروف» در لغت به معنى شناخته شده (از ماده عرف) و «منکر» به معنى «ناشناس» (از ماده انکار) است، بنابراین، کارهاى نیک، امورى شناخته شده، و کارهاى زشت و ناپسند، امورى ناشناس معرّفى شده اند، چراکه فطرت پاک انسانى با دسته اول آشنا و با دوم ناآشناست.
2. آیا امر به معروف یک وظیفه عقلى است یا تعبدى؟
جمعى از دانشمندان اسلامى معتقدند که «وجوب این دو وظیفه تنها با دلیل نقلى ثابت شده و عقل فرمان نمى دهد که انسانى انسان دیگر را از کار بدى که زیانش تنها متوجه خود اوست بازدارد». ولى با توجّه به پیوندهاى اجتماعى و اینکه هیچ کار بدى در اجتماع انسانى در نقطه خاصّى محدود نمى شود، بلکه هرچه باشد همانند آتشى ممکن است به نقاط دیگر سرایت کند، عقلى بودن این دو وظیفه مشخّص مى شود.
به عبارت دیگر: در اجتماع چیزى به عنوان «ضرر فردى» وجود ندارد، و هر زیان فردى امکان این را دارد که به صورت یک «زیان اجتماعى» درآید، به همین دلیل، منطق و عقل به افراد اجتماع فرمان مى دهد که در پاک نگه داشتن محیط زیست خود از هیچ تلاش و کوششى خوددارى نکنند.