صفحه ٢٥٧

و قدرت هرگونه کار و فعالیتى پیدا مى کند او را فراموش نماید؟ آیا عقل و ایمان اجازه مى دهد که انسان در چنین حالى به گمان اینکه ممکن است روزى اش فراهم نشود در وادى گناه و ظلم و ستم و تجاوز به حقوق دیگران گام بگذارد و حریصانه به غصب حق مستضعفان پردازد؟
البته نمى توان انکار کرد که بعضى از روزى ها چه انسان به دنبال آن برود، چه نرود، به سراغ او مى آیند. آیا مى توان انکار کرد که نور آفتاب بدون تلاش ما به خانه ما مى تابد و یا باران و هوا بدون کوشش و فعالیت به سراغ ما مى شتابند؟ آیا مى توان انکار کرد که عقل و هوش و استعدادى که از روز نخست در وجود ما ذخیره شده به تلاش ما نبوده است؟!
ولى اگر از این گونه مواهب به اصطلاح بادآورده و یا به تعبیر صحیح تر: مواهبى که بدون تلاش، به لطف خدا، به ما رسیده، با تلاش و کوشش خود به طور صحیحى نگهدارى نکنیم آن ها نیز از دست ما خواهد رفت، و یا بى اثر مى ماند.
ولى به هر حال نکته اساسى این است که تمام تعلیمات اسلامى به ما مى گوید: براى تأمین زندگى بهتر، چه مادى و چه معنوى، باید تلاش بیشتر کرد و فرار از کار به گمان مقسوم بودن روزى غلط است.

فایده تلاش و کوشش(1)
کاملاً روشن است که تلاش و کوشش براى زندگى علاوه بر اینکه تنبلى و سستى و دل مردگى را از انسان ها دور مى سازد و حرکت و نشاط مى آفریند، وسیله بسیار خوبى براى اشتغال سالم فکرى و جسمى آن هاست و اگر چنین نبود و همه چیز بى حساب در اختیار انسان قرار داشت معلوم نبود دنیا چه منظره اى پیدا مى کرد؟ یک مشت انسان هاى بیکار، با شکم هاى سیر، و بدون هیچ گونه