صفحه ٣٥٢

توبه کنند مشمول رحمت خداوند مى شوند، لذا در پایان آیه مى فرماید: «و خداوند غفور و رحیم است»؛ (وَاللَّهُ غَفُورٌ رَّحِیمٌ).

آیین دوستى
دوست از نگاه قرآن و روایات(1)

در آیات 28 و29 سوره فرقان مى خوانیم: (یَا وَیْلَتَى لَیْتَنِى لَمْ أَتَّخِذْ فُلانًا خَلِیلاً * لَقَدْ أَضَلَّنِى عَنِ الذِّکْرِ بَعْدَ اِذْ جَاءَنِى وَکَانَ الشَّیْطَانُ لِلْإِنسَانِ خَذُولاً)؛ «اى واى بر من، کاش فلان (شخص گمراه) را دوست خود انتخاب نکرده بودم! او مرا از یادآورى (حق) گمراه ساخت، بعد از آنکه (یاد حق) به سراغ من آمده بود و شیطان همیشه انسان را تنها و بى یاور مى گذارد».

شأن نزول
براى این آیات شأن نزولى نقل کرده اند که فشرده اش چنین است:
«در عصر پیامبر (صلی الله علیه و آله) در میان مشرکان، دو دوست به نام هاى عقبه و ابى بودند. هر زمان عقبه از سفر مى آمد غذایى ترتیب مى داد و اشراف قومش را دعوت مى کرد و در عین حال دوست مى داشت محضر پیامبر (صلی الله علیه و آله) برود، هرچند اسلام را نپذیرفته بود. روزى از سفر آمد و طبق معمول غذا ترتیب داد و دوستان را دعوت کرد و از پیامبر اسلام (صلی الله علیه و آله) نیز دعوت نمود.
هنگامى که سفره را گستردند و غذا حاضر شد، پیامبر (صلی الله علیه و آله) فرمود: من از غذاى تو نمى خورم تا شهادت به وحدانیت خدا و رسالت من دهى. «عقبه» شهادتین بر زبان جارى کرد. این خبر به گوش دوستش «ابى» رسید، گفت: اى عقبه! از آیینت منحرف شدى؟ او گفت: نه به خدا سوگند! من منحرف نشدم، اما مردى بر من وارد