صفحه ٣٨١

درس هاى مهمى از داستان ایوب (علیه السلام)(1)
با اینکه مجموع سرگذشت این پیامبر شکیبا تنها در چهار آیه از قرآن و آن نیز در سوره «ص» آمده، اما همین مقدار که قرآن بیان داشته الهام بخش حقایق مهمى است:
الف) آزمون الهى آن قدر وسیع و گسترده است که حتى انبیاى بزرگ با شدیدترین و سخت ترین آزمایش ها آزموده مى شوند، چراکه طبیعت زندگى این جهان بر این اساس گذاشته شده و اصولاً بدون آزمایش هاى سخت، استعداد نهفته انسان ها شکوفا نمى شود.
ب) «فرج بعد از شدت» نکته دیگرى است که در این ماجرا نهفته است. هنگامى که امواج حوادث و بلا از هر سو انسان را در فشار قرار مى دهد، نه تنها نباید مأیوس و نومید شد، بلکه باید آن را نشانه و مقدمه اى بر گشوده شدن درهاى رحمت الهى دانست، چنان که امیرمؤمنان على (علیه السلام) مى فرماید: «عِندَ تَناهِی الشِّدَّةِ تَکُونُ الفَرجَةُ وَعِندَ تَضایُقِ حَلَقِ البَلاءِ یَکُونُ الرَّخاءُ؛ هنگامى که سختى ها به اوج خود مى رسد فرج نزدیک است، و هنگامى که حلقه هاى بلا تنگ تر مى شود راحتى و آسودگى فرامى رسد».(2)
ج) از این ماجرا به خوبى بعضى از فلسفه هاى بلاها و حوادث سخت زندگى روشن مى شود، و به کسانى که وجود آفات و بلاها را نقض کننده برهان نظم در بحث توحید مى شمرند، پاسخ مى دهد که وجود این حوادث سخت گاهى در زندگى انسان ها از پیامبران بزرگ خدا گرفته تا افراد عادى، یک ضرورت است، ضرورت امتحان و آزمایش و شکوفا شدن استعدادهاى نهفته، و در نهایت، تکامل وجود انسان.