صفحه ١٧٠

و تقوا پیشه مى کنم وذکر «لا حَولَ ولا قُوَّةَ إلّا بِاللّه» مى گویم تا از آنجا که گمان ندارم به من روزى رسد! نه، هرگز مفهوم آیه این نیست، بلکه هدف، تقوا و پرهیزکارى همراه با تلاش و کوشش است، اگر با این حال درها به روى انسان بسته شد خداوند گشودن آن ها را تضمین فرموده است.
و لذا در حدیثى مى خوانیم که یکى از یاران امام صادق (علیه السلام) به نام «عمر بن مسلم» مدتى خدمتش نیامد. حضرت جویاى حال او شد، عرض کردند: او تجارت را ترک گفته، و به عبادت روى آورده است. فرمود: واى بر او! «أما عَلِمَ أنَّ تارِکَ الطَّلَبِ لا یُستَجابُ لَهُ؛ آیا نمى داند کسى که تلاش و طلب روزى را ترک گوید دعایش مستجاب نمى شود؟!».
سپس افزود: «جمعى از یاران رسول خدا (صلی الله علیه و آله) وقتى آیه (وَمَن یَتَّقِ اللَّهَ یَجْعَل لَّهُ مَخْرَجاً وَیَرْزُقْهُ مِنْ حَیْثُ لا یَحْتَسِبُ) نازل شد درها را به روى خود بستند و به عبادت روى آوردند و گفتند: «خداوند روزى ما را عهده دار شده است!». این جریان به گوش پیامبر (صلی الله علیه و آله) رسید، کسى را نزد آن ها فرستاد و فرمود: «إنَّهُ مَن فَعَلَ ذلِکَ لَم یُستَجَب لَهُ عَلَیکُم بِالطَّلَبِ!؛ هر کس چنین کند دعایش مستجاب نمى شود، بر شما لازم است که تلاش و طلب کنید».(1)

سیماى پرهیزکاران(2)
در آیه 134 سوره آل عمران مى خوانیم: (الَّذِینَ یُنفِقُونَ فِی السَّرَّاء وَالضَّرَّاء وَالْکَاظِمِینَ الْغَیْظَ وَالْعَافِینَ عَنِ النَّاسِ وَاللّهُ یُحِبُّ الْمُحْسِنِینَ)؛ «از آنجا که در آیه قبل، وعده بهشت جاویدان به پرهیزکاران داده شده، در این آیه پرهیزکاران را معرفى و پنج صفت از اوصاف عالى و انسانى را براى آن ها ذکر نموده است: