صفحه ١٥٠

از مردم» با «قبائل» جمع «قبیله» چه تفاوتى است، مفسران احتمالات مختلفى داده اند؛ جمعى گفته اند: دایره شعوب گسترده تر از دایره قبائل است، همان طور که «شعب» امروز بر یک «ملت» اطلاق مى شود.
بعضى «شعوب» را اشاره به «طوایف عجم» و «قبائل» را اشاره به «طوایف عرب» مى دانند. و بالاخره بعضى دیگر «شعوب» را از نظر انتساب انسان به مناطق جغرافیایى، و «قبائل» را ناظر به انتساب او به نژاد و خون شمرده اند.
ولى تفسیر اول از همه مناسب تر به نظر مى رسد.
به هر حال قرآن مجید بعد از این که بزرگ ترین مایه مباهات و مفاخره عصر جاهلى، یعنى نسب و قبیله را از کار مى اندازد، به سراغ معیار واقعى ارزش رفته، مى فرماید: «گرامى ترین شما نزد خداوند، باتقواترین شماست».
به این صورت قلم سرخ بر تمام امتیازات ظاهرى و مادى کشیده و اصالت و واقعیت را به مسأله تقوا و پرهیزکارى و خداترسى مى دهد و مى گوید: براى تقرب به خدا و نزدیکى به ساحت مقدس او هیچ امتیازى جز تقوا مؤثر نیست و از آنجا که تقوا یک صفت روحانى و باطنى است که قبل از هر چیز باید در قلب و جان انسان مستقر شود و ممکن است مدعیان بسیار داشته باشد و متصفان کم، در آخر آیه مى افزاید: «خداوند دانا و آگاه است»؛ (اِنَّ اللَّهَ عَلِیمٌ خَبِیرٌ). پرهیزکاران را به خوبى مى شناسد و از درجه تقوا و خلوص نیت و پاکى و صفاى آن ها آگاه است، آن ها را بر طبق علم خود گرامى مى دارد و پاداش مى دهد و مدعیان دروغین را نیز مى شناسد و کیفر مى دهد.

نکته ها:
1. ارزش هاى راستین و ارزش هاى کاذب

بدون شک، هر انسانى به طور فطرى خواهان این است که موجود باارزش