یک: دعا کردن، محبوب الهى و خواست خود اوست.
دو: بعد از دعا وعده اجابت داده شده، ولى مى دانیم که این وعده وعده اى است مشروط، نه مطلق! دعایى به هدف اجابت مى رسد که شرایط لازم در «دعا» و «دعاکننده» و «مطلبى که مورد تقاضا» است جمع باشد، و ما این موضوع را به ضمیمه فلسفه «نیایش و دعا» و «مفهوم واقعى آن» در ذیل آیه 186 سوره بقره به طور مشروح بیان کرده ایم و نیازى به تکرار نیست.(1)
سه: دعا خود نوعى عبادت است، چراکه در ذیل آیه واژه عبادت بر آن اطلاق شده و در ادامه آیه نسبت به کسانى که از دعا کردن ابا دارند تهدید شدیدى آمده است؛ مى گوید: «کسانى که از عبادت من استکبار مى ورزند به زودى با ذلت و خوارى وارد دوزخ مى شوند».
اهمیت دعا و شرایط استجابت
روایات متعددى که از پیغمبرگرامى اسلام (صلی الله علیه و آله) و سایر پیشوایان بزرگ: نقل شده، اهمیت دعا را کاملاً روشن مى سازد:
1. در حدیثى از پیغمبر گرامى اسلام (صلی الله علیه و آله) آمده است: «الدُّعاءُ هُوَ العِبادَةُ؛ دعا عبادت است».(2)
2. در حدیث دیگرى از امام صادق (علیه السلام) مى خوانیم: یکى از یارانش سؤال کرد: «ما تَقولُ فی رَجُلَینِ دَخَلا المَسجِدَ جَمیعاً کانَ أحَدُهُما أکثَرَ صَلاةً، وَالآخَرُ دُعاءً فَأیُّهُما أفضَلُ؟ قالَ کُلٌ حَسَنٌ؛ چه مى فرمایى درباره دو نفر که هر دو وارد مسجد شدند، یکى نماز بیشترى به جا آورد، و دیگرى دعاى بیشترى، کدام یک از این دو افضل اند؟ فرمود: هر دو خوب اند. سؤال کننده دوباره عرض کرد: «قَد عَلِمتُ،