صفحه ٩٦

سپس روى سخن را به پیامبر (صلی الله علیه و آله) کرده و مى گوید: «ما این ذکر را (قرآن را) بر تو نازل کردیم تا آنچه را به سوى مردم نازل شده است براى آن ها تبیین کنى»؛ (وَأَنزَلْنَا اِلَیْکَ الذِّکْرَ لِتُبَیِّنَ لِلنَّاسِ مَا نُزِّلَ اِلَیْهِمْ) «و تا اینکه آن ها در این آیات ووظایفى که دربرابر آن دارند، بیندیشند»؛ (وَلَعَلَّهُمْ یَتَفَکَّرُونَ). درواقع دعوت و برنامه رسالت تو از نظر اصولى چیز نوظهور و بى سابقه اى نیست و همان گونه که بر رسولان پیشین، کتب آسمانى نازل کردیم تا مردم را به وظایف شان در برابر خدا و خلق و خویشتن آشنا سازند، بر تو نیز این قرآن را نازل کردیم تا به تبیین مفاهیم و تعالیم آن بپردازى و اندیشه انسان ها را بیدار سازى، تا با احساس تعهد و مسئولیت (نه از طریق اجبار و قوه قهریه ناشناخته الهى) در راه حق گام بگذارند و به سوى تکامل پیش روند.

نکته: اهل ذکر چه کسانى هستند؟
در روایات متعددى که از طریق اهل بیت (علیهم السلام) وارد شده مى خوانیم که اهل ذکر امامان (علیهم السلام) هستند، ازجمله در روایتى از امام على بن موسى الرضا (علیه السلام) مى خوانیم که درباره آیه فوق فرمود: «نَحنُ أهلُ الذِّکرِ وَ نَحنُ المَسئولونَ؛ ما اهل ذکریم، واز ما باید سؤال شود».(1)
و در روایت دیگرى از امام باقر (علیه السلام) مى خوانیم که در تفسیر همین آیه فرمود: «الذِّکرُ القُرآنُ، وَآلُ الرَّسولِ أهلُ الذِّکرِ، وَهُمُ المَسئولونَ؛ ذکر، قرآن است و اهل بیت پیامبر (صلی الله علیه و آله) اهل ذکرند واز آن ها باید سؤال کرد».(2)