ولى باید توجه داشت که در این صورت لازم نیست قرآن را شبانه بخوانند و یا در اثناء نماز شب، بلکه بر هر مکلفى واجب است که به مقدار لازم براى تعلیم و تربیت، و آگاهى بر اصول و فروع اسلام، و همچنین حفظ قرآن و رساندن آن به نسل هاى آینده آن را تلاوت کند، بدون اینکه وقت و زمان خاصى در آن مطرح باشد.
ولى حق این است که ظاهر امر در جمله «فاقرءوا...» وجوب است، چنان که در اصول فقه بیان شده، مگر اینکه گفته شود این «امر» به قرینه «اجماع فقهاء بر عدم وجوب» یک امر استحبابى است، و نتیجه این مى شود که در آغاز اسلام به علت وجود شرایطى این تلاوت و عبادت شبانه واجب بوده، سپس هم از نظر مقدار وهم از نظر حکم تخفیف داده شده و به صورت یک حکم استحبابى، آن هم به مقدار میسور درآمده است، ولى به هر حال وجوب نماز شب بر پیامبر اسلام (صلی الله علیه و آله) تا آخر عمر ثابت ماند (به قرینه سایر آیات قرآن و روایات).
در روایتى از امام باقر (علیه السلام) نیز مى خوانیم: حکم مربوط به دو ثلث از شب، یا نیمى از آن، و یا ثلث آن، منسوخ شده و به جاى آن (فَاقْرَؤُوا مَا تَیَسَّرَ مِنَ الْقُرْآنِ) قرار گرفته است.(1)
نکته ها:
1. ضرورت آمادگى عقیدتى و فرهنگى
براى انجام کارهاى مهم اجتماعى، به ویژه ایجاد یک انقلاب وسیع و گسترده در تمام شئون زندگى، قبل از هر چیز یک نیروى مصمم انسانى لازم است که با اعتقاد راسخ، آگاهى کامل، تعلیمات لازم فکرى و فرهنگى، و پرورش هاى اخلاقى، براى این کار ساخته شده باشد. این دقیقاً کارى بود که پیغمبر اسلام (صلی الله علیه و آله)