صفحه ٣٧٢

اهانتى به آنان منما، حتى سبک ترین تعبیر نامؤدبانه، یعنى «اف»، به آن ها مگو». (اِمَّا یَبْلُغَنَّ عِندَکَ الْکِبَرَ أَحَدُهُمَا أَوْ کِلاَهُمَا فَلاَ تَقُل لَّهُمَآ أُفٍّ).
«و بر سر آن ها فریاد مزن»؛ (وَلاَ تَنْهَرْهُمَا). بلکه «با گفتار سنجیده و لطیف و بزرگوارانه با آن ها سخن بگو»؛ (وَقُل لَّهُمَا قَوْلاً کَرِیماً).
و نهایت فروتنى را دربرابر آن ها انجام بده «و بال هاى تواضع خود را دربرابرشان از محبت و لطف فرود آر»؛ (وَاخْفِضْ لَهُمَا جَنَاحَ الذُّلِّ مِنَ الرَّحْمَةِ).
«و بگو: پروردگارا! آن ها را مشمول رحمت خویش قرار ده، همان گونه که در کودکى مرا تربیت کرده اند»؛ (وَقُل رَّبِّ ارْحَمْهُمَا کَمَا رَبَّیَانِى صَغِیراً).

دقت فوق العاده در احترام به پدر و مادر
درحقیقت در دو آیه اى که گذشت، خداوند قسمتى از ریزه کارى هاى برخورد مؤدبانه و فوق العاده احترام آمیز فرزندان را نسبت به پدران و مادران بازگو مى کند:
1. از یک سو روى حالات پیرى آن ها که در آن زمان از همیشه نیازمندتر به حمایت و محبت و احترام اند انگشت گذاشته، مى گوید: حتى کمترین سخن اهانت آمیز به آن ها مگو! آن ها ممکن است براثر کهولت به جایى برسند که نتوانند بدون کمک دیگرى حرکت کنند و از جا برخیزند و حتى ممکن است قادر به دفع آلودگى از خود نباشند، در این زمان آزمایش بزرگ فرزندان شروع مى شود.
آیا وجود چنین پدر و مادرى را مایه رحمت مى دانند و یا بلا و مصیبت وعذاب؟ آیا صبر و حوصله کافى براى نگهدارى احترام آمیز از چنین پدر و مادرى را دارند و یا با نیش زبان، با کلمات سبک و اهانت آمیز و حتى گاهى با تقاضاى مرگ آن ها از خدا قلبشان را مى فشارند و آزار مى دهند؟
2. از سوى دیگر، قرآن مى گوید: در این هنگام به آن ها «اف» مگو، یعنى اظهار ناراحتى و ابراز تنفر مکن وباز اضافه مى کند که با صداى بلند و اهانت آمیز و داد