معارف بوک

(أَلا اِنَّمَا طَائِرُهُمْ عِندَ اللّهُ وَلَکِنَّ أَکْثَرَهُمْ لاَ یَعْلَمُونَ).
قابل توجه اینکه این طرز تفکر، مخصوص فرعونیان نبود، هم اکنون در میان اقوام خودخواه و گمراه نیز این موضوع به وضوح دیده مى شود که براى دگرگونى حقایق و گمراه ساختن وجدان خویش یا دیگران، هر زمان پیروزى نصیب شان شود آن را مرهون لیاقت و کاردانى خویش مى دانند، هرچند لیاقت آن ها کمترین اثرى در آن پیروزى نداشته باشد، و به عکس، هر بدبختى اى دامن شان را مى گیرد، به سرعت آن را به بیگانگان و دست هاى مرموز و یا آشکار دشمن نسبت مى دهند، هرچند خودشان عامل اصلى بدبختى باشند.

مجازات استدراج(1)
در آیه 182 سوره اعراف مى خوانیم: (وَالَّذِینَ کَذَّبُواْ بِآیَاتِنَا سَنَسْتَدْرِجُهُم مِّنْ حَیْثُ لاَ یَعْلَمُونَ)؛ «و کسانى که آیات ما را تکذیب کردند، ما آنان را از جایى که نمى دانند، به تدریج به سوى عذاب پیش مى بریم».
و در آیه 183 مى فرماید: (وَأُمْلِى لَهُمْ اِنَّ کَیْدِى مَتِینٌ)؛ «و به آنها مهلت مى دهم (تا مجازاتشان دردناک تر باشد)؛ زیرا تدبیر من، قوى و متین است (و هیچ کس را قدرت فرار از آن نیست)».
در این دو آیه یکى از مجازات هاى الهى که به صورت یک سنت درباره بسیارى از گنهکاران سرکش اجرا مى شود، بیان شده و آن همان چیزى است که از آن به «عذاب استدراج» تعبیر مى شود.
استدراج در دو مورد از قرآن مجید آمده است، یکى در آیه مورد بحث و دیگرى در آیه 44 سوره «قلم» و هر دو مورد درباره انکارکنندگان آیات الهى