صفحه ٣٤٧

آیه این است: این کنیزان که به ظاهر در سطح پایین ترى قرار دارند مایل به این آلودگى نیستند، شما که آن همه ادعا دارید چرا تن به چنین کار پستى مى دهید؟
در پایان آیه ـ چنان که روش قرآن است ـ براى اینکه راه بازگشت را به روى گنهکاران نبندد بلکه آن ها را تشویق به توبه واصلاح کند مى گوید: «و هر کس آن ها را به این کار اجبار کند (سپس پشیمان گردد) خداوند بعد از اکراه آن ها غفور ورحیم است».
(وَمَن یُکْرِههُّنَّ فَاِنَّ اللَّهَ مِن بَعْدِ اِکْرَاهِهِنَّ غَفُورٌ رَّحِیمٌ). این جمله چنان که گفتیم ممکن است اشاره به وضع صاحبان آن کنیزان باشد که از گذشته تاریک وننگین خود پشیمان و آماده توبه و اصلاح خویشتن هستند، یا اشاره به آن زنانى است که تحت فشار و اجبار تن به این کار مى دادند.
در آخرین آیات مورد بحث ـ همان گونه که روش قرآن است ـ به صورت یک جمع بندى، به بحث هاى گذشته اشاره کرده، مى فرماید: «ما بر شما آیاتى فرستادیم که حقایق بسیارى را تبیین مى کند»؛ (وَلَقَدْ أَنزَلْنَا اِلَیْکُمْ آیَاتٍ مُّبَیِّنَاتٍ).
و نیز «مثل ها و اخبارى از کسانى که پیش از شما بودند (و سرنوشت آن ها درس عبرتى براى امروز شماست)»؛ (وَمَثَلاً مِّنَ الَّذِینَ خَلَوْا مِن قَبْلِکُمْ).
و نیز «موعظه وپند واندرزى براى پرهیزکاران»؛ (وَمَوْعِظَةً لِّلْمُتَّقِینَ).

نکته ها:
1. ازدواج، سنت الهى

گرچه امروز ازدواج آن قدر میان آداب و رسوم غلط و حتى خرافات پیچیده شده که به صورت یک جاده صعب العبور یا غیرقابل عبور براى جوانان درآمده است، ولى قطع نظر از این بیراهه ها، ازدواج یک حکم فطرى و هماهنگ با قانون آفرینش است که انسان براى بقاء نسل، و آرامش جسم و روح، و حل مشکلات