بِالعُلَماءِ مَن صَدَّقَ قَولَهُ فِعلُهُ وَ مَن لَم یُصَدِّق قَولَهُ فِعلُهُ فَلَیسَ بِعالِمٍ؛ منظور از علما کسانى هستند که اعمال آن ها هماهنگ با سخنان آن ها باشد. کسى که گفتار و کردارش هماهنگ نباشد عالم نیست».(1)
و در حدیث دیگرى آمده است: «أعلَمُکُم بِاللّهِ أخوَفُکُم لِلّهِ؛ از همه شما عالم تر کسى است که ترسش از خدا از همه بیشتر باشد».(2)
کوتاه سخن اینکه «عالمان» در منطق قرآن کسانى نیستند که مغزشان صندوقچه آرا و افکار این و آن، و انباشته از قوانین و فرمول هاى علمى جهان، زبانشان گویاى این مسائل، و محل زندگى شان مدارس و دانشگاه ها و کتابخانه هاست، بلکه علما آن گروه از صاحب نظران و دانشمندانى هستند که نور علم و دانش تمام وجودشان را به نور خدا و ایمان و تقوا روشن ساخته و نسبت به وظایفشان سخت احساس مسئولیت مى کنند و از همه پاى بندترند.
در سوره قصص نیز خواندیم که وقتى قارون مغرور و ازخودراضى که مدعى مقام علم نیز بود، ثروت خود را به نمایش گذاشت جمعیت دنیاپرستان که سخت تحت تأثیر آن زرق و برق قرار گرفته بودند آرزو کردند که اى کاش آن ها نیز داراى چنین بهره اى از اموال دنیا بودند، ولى «عالمان» بنى اسرائیل بر آن ها فریاد زدند که واى بر شما! پاداش الهى براى کسانى که ایمان آورده اند و عمل صالح انجام داده اند بهتر است و این مقام تنها در اختیار شکیبایان و افراد پراستقامت قرار مى گیرد.(3)
عالمان در لسان روایات اهل بیت (علیهم السلام)(4)
از امام صادق (علیه السلام) روایت شده است که فرمودند: «منظور از علما در آیه (اِنَّمَا