معارف بوک

بى دلیل نیست که در حدیثى از امام صادق (علیه السلام) مى خوانیم: «الرِّزقُ مَعَ النِّساءِ وَالعِیالِ؛ روزى همراه همسر و فرزند است».(1)
و در حدیث دیگرى از پیامبر (صلی الله علیه و آله) مى خوانیم که مردى خدمت حضرتش رسید و از تهى دستى و نیازمندى شکایت کرد. پیامبر (صلی الله علیه و آله) فرمود: «ازدواج کن!»، او هم ازدواج کرد و در کار او گشایش پیدا شد.(2)
بدون شک، امدادهاى الهى و نیروهاى مرموز معنوى نیز به کمک چنین افرادى مى آید که براى انجام وظیفه انسانى و حفظ پاکى خود اقدام به ازدواج مى کنند.
هر فرد باایمانى باید به این وعده الهى دلگرم و مؤمن باشد. در حدیثى، از پیامبر گرامى اسلام (صلی الله علیه و آله) نقل شده است: «مَن تَرَکَ التَّزویجَ مَخافَةَ العَیلَةِ فَقَد أساءَ ظَنُّهُ بِاللَّهِ عَزَّ وَجَلَّ إنَّ اللَّهَ عَزَّ وَجَلَّ یَقولُ إن یَکونوا فُقَراءَ یُغنِهِمُ اللّهُ مِن فَضلِهِ؛ کسى که ازدواج را از ترس فقر ترک کند گمان بد به خدا برده است، زیرا خداوند متعال مى فرماید: اگر آن ها فقیر باشند خداوند آن ها را از فضل خود بى نیاز مى سازد».(3)

2. منظور از جمله (وَالصَّالِحِینَ مِنْ عِبَادِکُمْ وَاِمَائِکُمْ) چیست؟
قابل توجه اینکه در آیات مورد بحث هنگامى که سخن از ازدواج مردان و زنان بى همسر به میان مى آید به طور کلى دستور مى دهد براى ازدواج آنان اقدام کنید، اما هنگامى که نوبت به بردگان مى رسد آن را مقید به «صالح بودن» مى کند.
جمعى از مفسران (مانند نویسنده تفسیر المیزان و همچنین نویسنده تفسیر صافى) آن را به معنى صالحیت براى ازدواج تفسیر کرده اند، در حالى که اگر چنین باشد این قید در زنان و مردان آزاد نیز لازم است.