هیچ به مردم ستم نمى کند، ولى این مردم اند که به خویشتن ستم مى کنند»؛ (اِنَّ اللّهَ لاَ یَظْلِمُ النَّاسَ شَیْئًا وَلَکِنَّ النَّاسَ أَنفُسَهُمْ یَظْلِمُونَ).(1)
در این جا به دو نکته باید توجه کرد:
یک: اینکه در آیه دوم مى خوانیم: به تو گوش فرا مى دهند و در آیه سوم مى خوانیم: به تو نگاه مى کنند، اشاره به این است که گروهى از آنان سخنان اعجازآمیز تو را مى شنوند و گروه دیگرى اعمال معجزنشانت را که همگى دلیل روشنى بر صدق گفتار و حقانیت دعوت توست مى نگرند، ولى هیچ کدام از این دو گروه از شنیده ها و دیده هاى خود بهره نمى گیرند، چراکه شنیدن و دیدن آن ها براى فهم و درک نیست، بلکه براى انتقاد و عیب جویى و مخالفت است.
آن ها مى خواهند دستاویزى براى تکذیب و انکار پیدا کنند و مى دانیم که قصد و نیت انسان به اعمال او شکل مى دهد و اثرات آن را دگرگون مى سازد.
دو: در آخر آیه دوم جمله (وَلَوْ کَانُواْ لاَ یَعْقِلُونَ) و در آخر آیه سوم جمله (وَلَوْ کَانُواْ لاَ یُبْصِرُونَ) آمده است، اشاره به اینکه استماع، یعنى پذیرش الفاظ و راه دادن آن ها به گوش، به تنهایى کافى نیست، بلکه تفکر و تدبر لازم است تا انسان از محتواى آن بهره گیرد. همچنین نگاه به تنهایى اثرى ندارد، بلکه بصیرت (درک مفاهیم آنچه انسان مى بیند) لازم است تا به عمق آن برسد و هدایت شود.
روش جالب در برخورد با افراد لجوج(2)
در آیه 81 سوره زخرف آمده است: (قُلْ اِن کَانَ لِلرَّحْمَنِ وَلَدٌ فَأَنَا أَوَّلُ الْعَابِدِینَ)؛ «بگو: اگر براى خداوند فرزندى بوده، من نخستین پرستش کننده او بودم».
اگرچه مضمون این آیه براى گروهى از مفسران پیچیده به نظر آمده و به