صفحه ٢٤

ـ «تعلیم» بیش از هر چیز سپردن دانستنى هاست به دیگران، اما دانستنى ها آنگاه سودمندند که به کار آیند و تعلیم (آموزش) آنگاه به کار آید که زمینه اى براى پدید آمدن تغییرى در نوآموز گردد... «آموزش» راهى است که مقصد آن پدید آوردن دگرگونى و تحّول است.(1)

مفهوم شناسى «تربیت»
«تربیت» در لغت به معنى نشو و نما دادن، زیاد کردن، جلا دادن و جوهر چیزى را آشکار ساختن است، و در اصطلاح، تعاریف زیادى براى آن شده که به برخى از آن ها اشاره مى گردد:
ـ «تربیت» یعنى آنچه را که از کمال و جمال ممکن است در اختیار روح و جسم قرار دادن.(2)
ـ ایجاد تحول و تغییرات تدریجى مورد نظر در یک چیز تا رساندن آن به سرحدّ کمال.(3)
ـ از قوّه به فعل رسانیدن استعدادهاى نهفته و فطرت انسان در جهت الهى شدن او.(4)
ـ «تربیت» مترادف «تزکیه» (مهار طغیان هاى نفسانى براى عقل ورزى صحیح و بروز توانایى ها) و مشابه «هدایت» (دلالت و نشان دادن هدف به وسیله نشان دادن راه) است.(5)