صفحه ٤٠٤

و متوسط و ضعیف است، بنابراین هر اندازه وادار کردن دیگرى به کار نیک و بد سبب مى شود که انسان به همان اندازه در محصول و برداشت آن سهیم باشد. مطابق این منطق اسلامى، تنها عاملان گناه، گناهکار نیستند، بلکه تمام کسانى که با استفاده کردن او وسایل مختلف تبلیغاتى، یا آماده ساختن زمینه ها، و حتى گفتن یک کلمه کوچک تشویق آمیز، عاملان گناه را به کار خود ترغیب کنند در آن سهیم اند، همچنین کسانى که در مسیر خیرات و نیکى ها از چنین برنامه هایى استفاده مى نمایند از آن سهم دارند.
از پاره اى از روایات که در تفسیر آیه وارد شده است چنین برمى آید که یکى از معانى «شفاعت حسنه یا سیئه» دعاى نیک یا بد کردن در حق کسى است، که یک نوع شفاعت در پیشگاه خدا محسوب مى شود. از امام صادق (علیه السلام) چنین نقل شده که فرمود: «مَن دَعا لاِخیهِ المُسلِمِ بِظَهرِ الغَیبِ اُستُجیبَ لَهُ وَ قالَ لَهُ المَلَکُ فَلَکَ مِثلاهُ فَذلِکَ النَّصیبُ؛ کسى که براى برادر مسلمانش پشت سر او دعا کند به اجابت مى رسد و فرشته پروردگار به او مى گوید: «دو برابر آن براى تو نیز خواهد بود» و منظور از نصیب در آیه همین است».(1)

تربیت از طریق انذار(2)
در آیات 101 تا 103 سوره یونس مى خوانیم: (قُلِ انظُرُواْ مَاذَا فِى السَّمَاوَاتِ وَالأَرْضِ وَمَا تُغْنِى الآیَاتُ وَالنُّذُرُ عَن قَوْمٍ لاَّ یُؤْمِنُونَ * فَهَلْ یَنتَظِرُونَ اِلاَّ مِثْلَ أَیَّامِ الَّذِینَ خَلَوْاْ مِن قَبْلِهِمْ قُلْ فَانتَظِرُواْ اِنِّى مَعَکُم مِّنَ الْمُنتَظِرِینَ * ثُمَّ نُنَجِّى رُسُلَنَا وَالَّذِینَ آمَنُواْ کَذَلِکَ حَقّاً عَلَیْنَا نُنجِ الْمُؤْمِنِینَ)؛ «بگو: نگاه کنید چه چیز (از آیات، عظمت خدا) در آسمان ها و زمین است؟! اما این آیات و انذارها براى کسانى که (به خاطر