صفحه ١٦٤

در نهج البلاغه در کلمات قصار امیرمؤمنان على (علیه السلام) مى خوانیم: «الحِکمَةُ ضالَّةُ المُومِنِ فَخُذِ الحِکمَةَ وَ لَو مِن أهلِ النِّفاقِ؛ گفتار حکمت آمیز، گم شده مؤمن است، پس حکمت را بگیر هرچند از اهل نفاق صادر شود».(1)

منطق بى اعتنایى، یکى از روش هاى مبارزه با لجوجان(2)
در آیه 41 سوره یونس مى خوانیم: (وَاِن کَذَّبُوکَ فَقُل لِّى عَمَلِى وَلَکُمْ عَمَلُکُمْ أَنتُمْ بَرِیئُونَ مِمَّا أَعْمَلُ وَأَنَاْ بَرِىءٌ مِّمَّا تَعْمَلُونَ)؛ «و اگر تو را تکذیب کردند، بگو: عمل من براى من، و عمل شما براى شماست! شما از آنچه من انجام مى دهم بیزارید و من (نیز) از آنچه شما انجام مى دهید بیزارم».
این اعلام بیزارى و بى اعتنایى که همراه با اعتماد و ایمان قاطع به مکتب خویشتن است، اثر روانى خاصى، به ویژه در منکران لجوج دارد و به آن ها مى فهماند که هیچ اصرار و اجبارى درمورد پذیرش آن ها نیست، آن ها با تسلیم نشدن درمقابل حق، خود را به محرومیت مى کشانند و تنها به خویشتن ضرر مى زنند.
نظیر این تعبیر در آیات دیگر قرآن نیز آمده است، همان گونه که در سوره کافرون مى خوانیم: (لَکُمْ دِینُکُمْ وَلِیَ دِینِ)؛ «آیین شما براى خودتان و آیین من نیز براى خودم».
و از این بیان روشن مى شود که محتواى این گونه آیات هیچ گونه منافاتى با دستور تبلیغ یا جهاد دربرابر مشرکان ندارد، تا بخواهیم این آیات را منسوخ بدانیم، بلکه همان گونه که گفته شد، این یک نوع مبارزه منطقى از طریق بى اعتنایى دربرابر افراد لجوج و کینه توز است.