صفحه ٣٩

هذَا الحالِ ماتَ شَهِیداً؛ کسى که در طریق تحصیل علم از دنیا برود شهید از دنیا رفته است».(1)
امیرمؤمنان على (علیه السلام) مى فرماید: «مَن ماتَ مِنکُم عَلى فِراشِهِ وَ هُوَ عَلى مَعرِفَةِ حَقِّ رَبِّهِ وَحَقِّ رَسُولِهِ وَ أهلِ بَیتِهِ ماتَ شَهیداً؛ کسى که در بستر از دنیا رود اما معرفت حق پروردگار و معرفت واقعى پیامبر او و اهل بیتش را داشته باشد شهید از دنیا رفته است».(2)

«اخلاق»، زاییده علم است(3)
براساس آیه دوم سوره جمعه: (هُوَ الَّذِى بَعَثَ فِى الْأُمِّیِّینَ رَسُولاً مِّنْهُمْ یَتْلُو عَلَیْهِمْ آیَاتِهِ وَیُزَکِّیهِمْ وَیُعَلِّمُهُمُ الْکِتَابَ وَالْحِکْمَةَ...) معلوم مى شود که پیامبر (صلی الله علیه و آله) آمده است تا انسان ها را هم در زمینه علم و دانش، و هم اخلاق و عمل، پرورش دهد، تا به وسیله این دو بال، در اوج آسمان سعادت پرواز کنند و مسیر الى الله را پیش گیرند و به مقام قرب او نائل شوند. این تعبیر ضمن اینکه نشان مى دهد این دو امر در یکدیگر تأثیر متقابل دارند (اخلاق زاییده علم است همان گونه که علم زاییده اخلاق است) اصالت تربیت را مشخص مى سازد، البته منظور، علوم حقیقى است نه اصطلاحى در لباس علم.

«تخّصص» از دیدگاه قرآن(4)
در آیه چهل و سوم سوره نحل مى خوانیم: (... فَاسْأَلُواْ أَهْلَ الذِّکْرِ اِن کُنتُمْ لا تَعْلَمُونَ)؛ «اگر نمى دانید، از آگاهان بپرسید». این آیه بیانگر یک اصل اساسى