صفحه ٤٢٧

آن ها قرار گیرند.
 آیات فوق درحقیقت ترسیمى از تعادل «جاذبه» و «دافعه»ى اسلامى است: آیات افک و مجازات شدید تهمت زنندگان به نوامیس مردم، نیروى عظیم دافعه را تشکیل مى دهد و آیه مورد بحث که سخن از عفو و گذشت و غفور و رحیم بودن خدا مى گوید بیانگر جاذبه است!

مجازات هاى بیدارکننده(1)
در آیه 130 سوره اعراف مى خوانیم: (وَلَقَدْ أَخَذْنَا آلَ فِرْعَونَ بِالسِّنِینَ وَنَقْصٍ مِّن الثَّمَرَاتِ لَعَلَّهُمْ یَذَّکَّرُونَ)؛ «و ما فرعونیان را به خشکسالى و کمبود میوه ها گرفتار کردیم، شاید متذکر گردند».

تفسیر
یک قانون کلى الهى درمورد تمام پیامبران این بوده است که وقتى با مخالفت ها روبه رو مى شدند، خداوند براى تنبه و بیدارى اقوام سرکش، آن ها را گرفتار مشکلات و ناراحتى ها مى ساخته تا در خود احساس نیاز کنند و فطرت توحید که هنگام رفاه و آسایش، زیر پوشش غفلت قرار مى گیرد، آشکار شود و به ضعف و ناتوانى خویش پى ببرند و متوجه مبدأ قادر و توانایى شوند که تمام نعمت ها از اوست.
در آیه مورد بحث، به همین مطلب درمورد پیروان فرعون اشاره مى کند و مى گوید: (وَلَقَدْ أَخَذْنَا آلَ فِرْعَونَ بِالسِّنِینَ وَنَقْصٍ مِّن الثَّمَرَاتِ لَعَلَّهُمْ یَذَّکَّرُونَ). «سنین» جمع «سنه» به معنى سال است، ولى معمولاً هنگامى که با کلمه «اخذ» (گرفتن) به کار مى رود، به معنى گرفتار قحطى و خشکسالى شدن مى آید، بنابراین «اخذه