معارف بوک

آن ها به گمان خود مى خواهند با مطرح ساختن این درخواست ها و معجزات عجیب و غریب افکار مؤمنان را متزلزل و نظر حق جویان را مشوب و به خود مشغول کنند.
قرآن در آیه فوق باصراحت مى گوید: «اگر ما (آن طور که درخواست کرده بودند و حتّى اگر) فرشتگان را بر آنها نازل مى کردیم و مردگان با آنان سخن مى گفتند و همه چیز را دربرابر آنها جمع مى نمودیم، هرگز ایمان نمى آوردند».
سپس براى تأکید مطلب مى فرماید: «تنها در یک صورت ممکن است ایمان بیاورند و آن اینکه خداوند با مشیت اجبارى خود، آن ها را به قبول ایمان وادار کند» و بدیهى است که این گونه ایمان هیچ فایده تربیتى و اثر تکاملى نخواهد داشت.
و در پایان آیه اضافه مى کند که «بیشتر آن ها جاهل و بى خبرند»؛ (وَلَکِنَّ أَکْثَرَهُمْ یَجْهَلُونَ). درباره اینکه منظور از ضمیر «هم» در این جمله چه اشخاصى هستند، میان مفسران گفتگوست، بعضى گفته اند: ممکن است اشاره به مؤمنانى باشد که اصرار داشتند پیامبر (صلی الله علیه و آله) به خواسته این دسته از کفار ترتیب اثر دهد و هر معجزه اى را که پیشنهاد مى کنند بیاورد، زیرا بیشتر این مؤمنان از این واقعیت بى خبر بودند و توجه نداشتند که آن ها در تقاضاى خود صادق نیستند، ولى خدا مى دانست که این مدعیان دروغ مى گویند به همین دلیل به خواسته هاى آن ها ترتیب اثر نداد، اما براى اینکه دعوت پیامبر (صلی الله علیه و آله) بدون معجزه نمى تواند باشد در موارد خاصى معجزات مختلفى به دست او آشکار کرد.
این احتمال نیز وجود دارد که ضمیر «هم» به «کفار درخواست کننده» بازگردد، یعنى بیشتر آنها از این واقعیت بى خبرند که خدا توانایى هرگونه کار خارق العاده اى را دارد، ولى گویا آن ها قدرتش را محدود مى دانند، لذا هرگاه پیامبر (صلی الله علیه و آله) معجزه اى نشان مى داد آن را حمل بر سحر یا چشم بندى مى کردند،