صفحه ٣٦٦

و قدرت بخشید که در این میدان بزرگ دربرابر وسوسه هاى شدیدى که از درون و برون به او حمله ور بود زانو نزند.
و این درسى است براى همه انسان هاى آزاده اى که مى خواهند در میدان جهاد با نفس بر این دشمن خطرناک پیروز شوند.
امیرمؤمنان على (علیه السلام) در دعاى صباح چه زیبا مى فرماید: «وَ إن خَذَلَنی نَصرُکَ عِندَ مُحارَبَةِ النَّفسِ وَالشَّیطانِ فَقَد وَکَلَنی خِذلانُکَ إلى حَیثُ النَّصَبِ وَالحِرمانِ؛ اگر هنگام مبارزه با نفس و شیطان از یارى تو محروم بمانم این محرومیت مرا به رنج و حرمان مى سپارد و امیدى به نجات من نیست».
در حدیثى مى خوانیم: «أنَّ النَّبیَّ بَعَثَ سَریَّةً فَلَمّا رَجَعوا قالَ مَرحَبآ بِقَومٍ قَضَوُا الجِهادَ الأصغَرَ وَبَقِىَ عَلَیهِمُ الجِهادُ الأکبَرُ، فَقیلَ یا رَسولَ اللّهِ مَا الجِهادُ الأکبَرُ قالَ جِهادُ النَّفسِ؛ پیامبر (صلی الله علیه و آله) گروهى از مسلمانان را به سوى جهاد فرستاد هنگامى که (با بدن هاى خسته و مجروح) بازگشتند، فرمود: آفرین بر گروهى که جهاد اصغر را انجام دادند، ولى وظیفه جهاد اکبر بر آن ها باقى مانده است! عرض کردند: اى رسول خدا! جهاد اکبر چیست؟ فرمود: جهاد با نفس».(1)
على (علیه السلام) مى فرماید: «المُجاهِدُ مَن جاهَدَ نَفسَهُ؛ مجاهد حقیقى کسى است که با هوس هاى سرکش نفس بجنگد».(2)
و از امام صادق (علیه السلام) نقل شده است: «مَن مَلَکَ نَفسَهُ إذا رَغِبَ، وَإذا رَهِبَ، وَإذا اشْتَهى، وَإذا غَضِبَ، وَإذا رَضِىَ، حَرَّمَ اللّهُ جَسَدَهُ عَلَى النّارِ؛ کسى که بر خویشتن در چند حالت مسلط باشد: هنگام تمایل، هنگام ترس، شهوت، غضب، و هنگام رضایت و خشنودى از کسى (آن چنان بر خویش مسلط باشد که این امور، او را از فرمان خدا منحرف نسازد) خداوند جسد او را بر آتش حرام مى کند».(3)