صفحه ٢٥٠

و کوشش و تلاش مى کشند، اهمیت کار و کوشش به آن ها گوشزد مى شود. درحقیقت برنامه رهبران راستین نیز باید چنین باشد که جلوى افراط و تفریط ها را به طرز شایسته اى بگیرند.
آیات و روایاتى که تأکید مى کند روزى دست خداست و سهم و بهره هر کسى را خدا تعیین کرده، درحقیقت براى پایان دادن به حرص و ولع و دنیاپرستى، و فعالیت بى قید و شرط و بى حد و مرز براى کسب درآمد بیشتر است، نه اینکه هدف آن خاموش کردن شعله هاى گرم و داغ نشاط کار و کوشش براى زندگى آبرومندانه و مستقل و خودکفا باشد.
و با توجه به این واقعیت، تفسیر روایاتى روشن مى شود که مى گوید: بسیارى از روزى ها هست که اگر شما نیز به دنبال آن نروید، به دنبال شما مى آید.
2. از نظر جهان بینى توحیدى همه چیز به خدا منتهى مى شود و یک خداپرست موحد راستین چیزى را از خود نمى داند، بلکه هر موهبتى به او مى رسد، سرچشمه آن را خدا مى بیند و مى گوید: (بِیَدِکَ الْخَیْرُ اِنَّکَ عَلَى کُلِّ شَیْءٍ قَدِیرٌ)؛ «همه خوبى ها و نیکى ها به دست توست و تو به هر چیزى قادر و توانایى».(1)
بر این اساس او باید در هر مورد، به این حقیقت توجه داشته باشد که حتى فرآورده هاى سعى و کوشش و فکر و خلاقیت او نیز اگر درست بنگرد، از طرف خداست و اگر یک لحظه نظر لطف او برگرفته شود همه این ها خاموش مى گردد. چنین انسانى هنگامى که بر مرکب سوار مى شود (سُبْحانَ الَّذِی سَخَّرَ لَنَا هَذَا) مى گوید (منزه است خداوندى که این را مسخر ما ساخت)، هنگامى که به نعمتى برسد، سرود توحید را سرمى دهد و مى گوید: «وَ مَا بِنَا مِنْ نِعْمَةٍ فَمِنْکَ؛ هر نعمتى داریم از توست اى خدا!»(2) و حتى هنگامى که یک گام مهم اصلاحى همچون