صفحه ٤٢٣

درمقابل آن ایستاد تا آلودگى گسترش پیدا نکند.
در نخستین آیه روى سخن را به مؤمنان کرده، مى گوید: «اى کسانى که ایمان آورده اید! از گام هاى شیطان پیروى نکنید، وهر کس از گام هاى شیطان پیروى کند (به انحراف و گمراهى و فحشا و منکر کشیده مى شود)، چراکه شیطان به فحشا و منکر دعوت مى کند»؛ (یَا أَیُّهَا الَّذِینَ آمَنُوا لا تَتَّبِعُوا خُطُوَاتِ الشَّیْطَانِ وَمَن یَتَّبِعْ خُطُوَاتِ الشَّیْطَانِ فَاِنَّهُ یَأْمُرُ بِالْفَحْشَاءِ وَالْمُنکَرِ). اگر «شیطان» را به معنى وسیع کلمه، یعنى «هر موجود موذى و تبهکار و ویرانگر» تفسیر کنیم گستردگى این هشدار در تمام ابعاد زندگى روشن مى شود. هرگز یک انسان پاک دامن و باایمان را نمى شود یک مرتبه در آغوش فساد پرتاب کرد، بلکه گام به گام این راه را طى مى کند:
گام اول معاشرت و دوستى با آلودگان است؛
گام دوم شرکت در مجلس آن ها؛
گام سوم فکر گناه؛
گام چهارم ارتکاب مصادیق مشکوک و شبهات؛
گام پنجم انجام گناهان صغیره؛
و بالاخره در گام هاى بعد گرفتار بدترین کبائر مى شود، درست مانند کسى که زمام خویش را به دست جنایتکارى سپرده و او وى را گام به گام به سوى پرتکاه مى برد تا سقوط کند و نابود گردد. آرى، این است «خطوات شیطان».
سپس به یکى از مهم ترین نعمت هاى بزرگش بر انسان ها در طریق هدایت اشاره کرده، چنین مى گوید: «اگر فضل و رحمت الهى بر شما نبود احدى از شما هرگز پاک نمى شد، ولى خداوند هر که را بخواهد تزکیه مى کند و خدا شنوا و داناست»؛ (وَلَوْلاَ فَضْلُ اللَّهِ عَلَیْکُمْ وَرَحْمَتُهُ مَا زَکَا مِنکُم مِّنْ أَحَدٍ أَبَداً وَلَکِنَّ اللَّهَ یُزَکِّى مَن یَشَاءُ وَاللَّهُ سَمِیعٌ عَلِیمٌ).