معارف بوک

هُم مِّنْ عَذَابِ رَبِّهِم مُّشْفِقُونَ * اِنَّ عَذَابَ رَبِّهِمْ غَیْرُ مَأْمُونٍ)؛ «به یقین انسان حریص و کم طاقت آفریده شده است، هنگامى که بدى به او رسد بى تابى مى کند و هنگامى که خوبى به او رسد مانع دیگران مى شود (و بخل مى ورزد)، مگر نمازگزاران، کسانى که نمازهایشان را دائماً به جا مى آورند، و کسانى که در اموالشان حق معیّنى است براى سائل و محروم، و آن ها که به روز جزا ایمان دارند و آنها که از عذاب پروردگارشان بیمناک اند، چراکه هیچ کس از عذاب پروردگارش در امان نیست».
جمعى از مفسران و ارباب لغت، «هلوع» را به معنى «حرص» و جمعى به «کم طاقت» تفسیر کرده اند، بنابر تفسیر اول، در اینجا به سه ویژگى منفى اخلاقى در وجود این گونه انسان ها اشاره شده است: «حرص»، «جزع» و «بخل» و بنابر تفسیر دوم به دو ویژگى «جزع» و «بخل»، زیرا آیات دوم و سوم تفسیرى است براى معنى «هلوع».
این احتمال نیز وجود دارد که هر دو معنى در این واژه جمع باشد، چراکه این دو وصف لازم و ملزوم یکدیگرند؛ بیشتر انسان حریص بخیل اند و دربرابر حوادث سوء کم تحمل، و عکس آن نیز صادق است.
در اینجا سؤال هایى مطرح مى شود، از جمله این که اگر خداوند انسان را براى سعادت و کمال آفریده چگونه در طبیعت او شر و بدى قرار داده است؟
وانگهى آیا ممکن است خداوند چیزى را با صفتى بیافریند و سپس آفرینش خود را مذمت کند؟ از همه این ها گذشته، قرآن در آیه 4 سوره تین باصراحت مى گوید: (لَقَدْ خَلَقْنَا الاِْنسَانَ فِى أَحْسَنِ تَقْوِیمٍ)؛ «ما انسان را در بهترین صورت و نظام آفریدیم».
به یقین منظور این نیست که ظاهر انسان خوب و باطنش زشت و بد است، بلکه کل خلقت انسان به صورت «احسن تقویم» است. همچنین آیات دیگرى که