معارف بوک

حَرْثِهِ وَمَن کَانَ یُرِیدُ حَرْثَ الدُّنْیَا نُؤتِهِ مِنْهَا وَمَا لَهُ فِى الاْخِرَةِ مِن نَّصِیبٍ)؛ «کسى که زراعت آخرت را بخواهد، به کشت او فزونى مى بخشیم (و بر محصولش مى افزاییم)؛ و کسى که فقط کشت دنیا را بطلبد، بهره اى از آن به او مى دهیم، امّا در آخرت هیچ بهره اى ندارد!».
در این آیه با یک تشبیه لطیف، مردم جهان را دربرابر روزى هاى پروردگار و چگونگى استفاده از آن، به کشاورزانى تشبیه مى کند که گروهى براى آخرت کشت مى کنند و گروهى براى دنیا، و نتیجه هر یک از این دو زراعت را مشخص مى کند؛ مى فرماید: «کسى که زراعت آخرت را طالب باشد به او برکت مى دهیم و بر محصولش مى افزاییم و کسانى که فقط براى دنیا کشت کنند و تلاش و کوششان براى بهره گیرى از این متاع زودگذر و فانى باشد، تنها کمى از آنچه را مى طلبند به آن ها مى دهیم، اما در آخرت هیچ نصیب و بهره اى نخواهند داشت».
تشبیه جالب و کنایه زیبایى است! انسان ها همگى زارع اند و این جهان مزرعه ماست، اعمال ما بذرهاى آن، و امکانات الهى بارانى است که بر آن مى بارد، اما این بذرها بسیار متفاوت اند، محصول بعضى از آن ها نامحدود، جاودانى و درختانش همیشه خرم و سرسبز و پرمیوه، اما محصولات بعضى دیگر بسیار کم، عمرش کوتاه و زودگذر است و میوه هایى تلخ و ناگوار دارد.
تعبیر به «یرید» (مى خواهد و اراده مى کند) درحقیقت اشاره به تفاوت نیّت هاى مردم است، و مجموع آیه شرحى است درباره مواهب و روزى هاى پروردگار که در آیه قبل آمده، که گروهى، از این مواهب به صورت بذرهایى براى آخرت استفاده مى کنند و گروهى براى تمتع دنیا.
جالب اینکه درمورد کشت کاران آخرت مى گوید: (نَزِدْ لَهُ فِى حَرْثِهِ)؛ «زراعت او را افزون مى کنیم» ولى نمى گوید از تمتع دنیا نیز بى نصیب اند، اما درمورد کشت کاران دنیا مى گوید: «مقدارى از آن را که مى خواهند به آن ها مى دهیم»، بعد مى افزاید: «در آخرت هیچ نصیب و بهره اى ندارند».