صفحه ٢٠٣

کدام گمراهى از این آشکارتر که انسان عاقل و باشعور دربرابر این موجودات بى شعور زانو زند و آن ها را در کنار خالق زمین و آسمان قرار دهد!
این مؤمن تلاشگر و مبارز پس از این استدلالات و تبلیغات مؤثر و گیرا با صداى رسا در حضور جمع اعلام کرد: «همه بدانید که من به پروردگار شما ایمان آورده ام و دعوت این رسولان را پذیرا شده ام»؛ (اِنِّى آمَنتُ بِرَبِّکُمْ).
«پس این سخنان مرا بشنوید» و بدانید که من به دعوت این رسولان مؤمنم و گفتار مرا به کار بندید که به سود شماست (فَاسْمَعُونِ).
مخاطب این جمله و همچنین جمله (اِنِّى آمَنتُ بِرَبِّکُمْ) کیست؟
ظاهر آیات قبل نشان مى دهد که همان گروه مشرکان و بت پرستانى هستند که در آن دیار بودند، تعبیر به «ربکم» (پروردگار شما) نیز منافاتى با این معنى ندارد، چراکه این تعبیر در آیات زیادى از قرآن مجید دربرابر کفار و هنگام بیان استدلالات توحیدى آمده است.(1)
و نیز جمله «فَاسْمَعُونِ» (به سخنان من گوش فرادهید) مخالفتى با آنچه گفته شد ندارد، چراکه این جمله را براى دعوت آن ها به پیروى از گفتار خویش ذکر کرده، همان گونه که در داستان مؤمن آل فرعون آمده است، آنجا که خطاب به فرعونیان مى گوید: (یَا قَوْمِ اتَّبِعُونِ أَهْدِکُمْ سَبِیلَ الرَّشَادِ)؛ «اى قوم من! از من پیروى کنید تا شما را به راه راست هدایت کنم».(2)
و از این جا روشن مى شود اینکه بعضى از مفسران گفته اند مخاطب این جمله همان رسولانى هستند که از سوى خدا براى دعوت این قوم آمده بودند و تعبیر به «ربکم» وجمله «فاسمعون» را قرینه براى آن گرفته اند هیچ گونه دلیلى براى آن در دست نیست.