معارف بوک

جامعى در زمینه صفات پرهیزکاران کرد، امام (علیه السلام) تنها به ذکر همین آیه قناعت فرمود و گفت:
«اتَّقِ اللَّهَ وأحسن (اِنَّ اللّهَ مَعَ الَّذِینَ اتَّقَواْ وَّالَّذِینَ هُم مُّحْسِنُونَ)؛ «تقوا را پیشه کن و نیکى نما که خدا با کسانى است که پرهیزکار و نیکوکارند».(1)
گرچه این سؤال کننده عاشق حق، عطش تقاضایش با این بیان کوتاه فرو ننشست و امام (علیه السلام) ناچار، به بیان مشروح ترى پرداخت و جامع ترین خطبه را در زمینه صفات پرهیزکاران که از یک صد خصلت تجاوز مى کند بیان فرمود، ولى از جواب کوتاه نخست امام (علیه السلام) استفاده مى شود که این آیه درواقع فهرستى است از تمام صفات پرهیزکاران.
دقت در موادّ ده گانه برنامه فوق که تمام خطوط اصلى و فرعى برخورد با مخالفان را مشخص مى کند نشان مى دهد که از تمام اصول منطقى، عاطفى، روانى، تاکتیکى و خلاصه همه امورى که سبب نفوذ در مخالفین مى گردد استفاده شده است.
ولى با این حال اسلام هرگز نمى گوید که تنها به منطق و استدلال قناعت کنید، بلکه در بسیارى از موارد ضرورت پیدا مى کند که درمقابل توطئه هاى دشمن به طور عملى وارد میدان شویم و در صورت لزوم درمقابل خشونت ها به خشونت توسل جوییم و دربرابر توطئه ها به ضد توطئه پردازیم، ولى حتّى در این مرحله نیز باید اصل عدالت و اصول تقوا و اخلاق اسلامى نباید به دست فراموشى سپرده شود و اگر مسلمانان دربرابر مخالفان خود این برنامه جامعه الاطراف را به کار مى بستند، شاید اسلام امروز، سراسر جهان یا بخش عمده آن را فراگرفته بود.