معارف بوک

در آخرین آیه مورد بحث، آخرین سخن مبلغان جن را چنین بازگو مى کند: «آن ها به قوم خود گفتند: هرکس دعوت داعى الهى را پاسخ نگوید نمى تواند از چنگال الهى در زمین فرار کند و یاور و سرپرستى غیر از خدا براى او نخواهد بود و این گروه در گمراهى آشکارند».
چه گمراهى از این بدتر و آشکارتر که انسان به ستیزه جویى با حق و پیامبر خدا، و حتى با خدا برخیزد که نه در تمام عالم هستى جز او پناهگاهى وجود دارد و نه انسان مى تواند از محیط کشورش بگریزد و به جاى دیگرى فرار کند.
آنچه از آیات مورد بحث استفاده مى شود این است که جنیان موجوداتى عاقل و صاحب شعورند و مکلف به تکلیف هاى الهى، و داراى دو گروه مؤمن و کافرند، و از دعوت هاى الهى آگاهى کافى دارند. مسأله جالب در این آیات روشى است که آن ها براى تبلیغ اسلام در میان قوم خود پیش گرفتند. آن ها پس از حضور در محضر پیامبر (صلی الله علیه و آله) و شنیدن آیات قرآن، و پى بردن به محتواى آن، به سرعت به سراغ طایفه خود رفته و به تبلیغ آن ها پرداختند. نخست از حقانیت قرآن سخن گفتند و با سه دلیل این مطلب را اثبات کردند، سپس به تشویق آن ها پرداختند، نجات و رهایى از چنگال عذاب آخرت را در سایه ایمان به این کتاب آسمانى به آن ها بشارت دادند، که هم تأکیدى بود بر مسأله «معاد» و هم توجهى به ارزش هاى اصیل آخرت دربرابر ارزش هاى ناپایدار دنیا.
در سومین مرحله خطرات ترک ایمان را به آن ها گوشزد کردند و هشدارى توأم با استدلال و دلسوزى به آن ها دادند و سرانجام، انحراف از این مسیر را که «ضلال مبین» یعنى گمراهى آشکار است گوشزد کردند.
این شیوه تبلیغ شیوه اى است مؤثر براى هر کس و هر گروه.