صفحه ٩٢

بعضى نیز معتقدند که منظور از نگاه کردن به مواد غذایى این است که انسان هنگامى که بر سر سفره مى نشیند به دقت بنگرد که آن ها را از چه راهى تهیه کرده، حلال یا حرام؟ مشروع یا نامشروع؟ و به این صورت جنبه هاى اخلاقى و تشریعى را مورد توجه قرار دهد.
در بعضى از روایات نیز که از معصومین (علیهم السلام) نقل شده، آمده است که منظور از «طعام» در اینجا «علم ودانشى» است که غذاى روح انسان است، باید بنگرد که آن را از چه کسى گرفته است؟ ازجمله از امام باقر (علیه السلام) نقل شده که در تفسیر این آیه فرمود: «عِلمُهُ الَّذِی یَأخُذُهُ عَمَّن یَأخُذُهُ؟»(1) نظیر همین معنى از امام صادق (علیه السلام) نیز نقل شده است.(2)
بدون شک، معنى ظاهرى آیه همان غذاهاى جسمانى است که در آیات بعد به طور مشروح ذکر شده، ولى غذاى روح را نیز از طریق قیاس اولویت مى توان استفاده کرد، چراکه انسان ترکیبى است از روح و جسم، همان گونه که جسم او نیاز به غذاى مادى دارد، روح او نیز محتاج به غذاى روحانى است و جایى که انسان باید در غذاى جسمانى اش دقیق شود و ـ طبق آیات بعد ـ سرچشمه آن را که باران حیات بخش است بشناسد، در غذاى روحانى خود نیز باید دقت به خرج دهد که از طریق باران وحى بر سرزمین قلب پاک پیامبر (صلی الله علیه و آله) نازل مى گردد و از آنجا در سینه هاى معصومین (علیه السلام) ذخیره مى شود و همچون چشمه هاى جوشانى در صفحه قلوب جارى مى گردد و انواع میوه هاى لذت بخش ایمان و تقوا و فضایل اخلاقى را پرورش مى دهد.
آرى، انسان باید درست بنگرد که سرچشمه اصلى علم و دانش او که غذاى