معارف بوک

از نشانه هاى مهم مؤمنان راستین این است که گفتار و کردارشان صددرصد هماهنگ باشد، و هر قدر انسان از این اصل دور شود از حقیقت ایمان دور شده است.
«مقت» در اصل به معنى بغض شدید نسبت به کسى است که کار قبیحى انجام داده است، و لذا در میان عرب جاهلى به ازدواج کسى که همسر پدرش را به نکاح خود درمى آورد «نکاح مقت» مى گفتند. در جمله «کبر مقتاً» واژه «مقت» با «کبر» که آن نیز دلیل بر شدت و عظمت است توأم شده و دلیل بر خشم عظیم خداست نسبت به گفتار خالى از عمل.
«علامه طباطبایى» در المیزان مى گوید: «فرق است بین اینکه انسان سخنى را بگوید که انجام نخواهد داد، و انجام ندهد کارى را که مى گوید، اولى دلیل بر نفاق است و دومى دلیل بر ضعف اراده».(1)
ظاهراً منظور این است که گاه انسان سخنى مى گوید که از اول تصمیم دارد انجام ندهد، این یک نوع نفاق است، اما گاه از اول تصمیم بر عمل دارد، ولى بعداً پشیمان مى شود، این به دلیل ضعف اراده است.
به هر حال، آیه فوق هرگونه تخلف از عهد و پیمان و وعده وـ حتى به گفته بعضى ـ نذر را نیز شامل مى شود، و لذا در فرمان مالک اشتر مى خوانیم که على (علیه السلام) به او فرمود: «إیّاکَ... أن تَعِدَهُم فَتُتبِعَ مَوعِدَکَ بِخُلفِکَ... وَالخُلفَ یُوجِبُ المَقتَ عِندَ اللّهِ وَالنّاسِ، قالَ اللّهُ تَعالى:  (کَبُرَ مَقتاً عِندَ اللّهِ أن تَقُولُوا ما لا تَفعَلُونَ)؛ از اینکه به مردم وعده بدهى و تخلف کنى سخت بپرهیز، زیرا این موجب خشم عظیم در نزد خدا و مردم خواهد شد، چنان که قرآن مى گوید: