صفحه ٤١٨

در زندان هایى که تبهکاران دورهم جمع مى شوند درحقیقت یک آموزشگاه عالى فساد تشکیل مى گردد. در این زندان ها نقشه هاى تخریبى را مبادله مى کنند و تجربیاتشان را در این زمینه در اختیار یکدیگر مى گذارند و هر تبهکارى درواقع درس اختصاصى خود را به دیگران مى آموزد، به همین دلیل پس از آزادى از زندان، بهتر و ماهرتر از گذشته به جنایات خود ادامه مى دهند، آن هم با حفظ وحدت و تشکل جدید، مگر اینکه ناظران بر وضع زندان مراقب این موضوع باشند و با ارشاد وتربیت زندانیان آنها را که غالباً افراد پرانرژى و بااستعداد هستند به عناصر صالح و مفید و سازنده تبدیل کنند. زندان هایى نیز که از پاکان و نیکان و بى گناهان و مبارزان راه حق و آزادى تشکیل مى شود کانونى است براى آموزش هاى عقیدتى، و راه هاى عملى مبارزه، و سازماندهى. این گونه زندان ها فرصت خوبى به مبارزان راه حق مى دهد تا بتوانند کوشش هاى خود را پس از آزادى، هماهنگ و متشکل سازند.
یوسف (علیه السلام) که در مبارزه با زن هوس باز، حیله گر و قلدرى همچون همسر عزیز مصر، پیروز شده بود، سعى داشت که محیط زندان را به یک محیط ارشاد و کانون تعلیم و تربیت تبدیل کند، و حتى پایه آزادى خود و دیگران را در همان برنامه ها گذاشت. این سرگذشت به ما این درس مهم را مى دهد که ارشاد و تعلیم و تربیت، محدود و محصور در کانون معینى مانند مسجد و مدرسه نیست، بلکه باید از هر فرصتى براى این هدف استفاده کرد، حتى از زندان، در زیر زنجیرهاى اسارت.
ذکر این نکته نیز لازم است که درباره مدت زندانى بودن یوسف (علیه السلام) گفتگوست، ولى مشهور این است که در مجموع (علیه السلام) سال بوده، ولى بعضى گفته اند: قبل از ماجراى خواب زندانیان 5 سال در زندان بود و بعد از آن نیز هفت سال، سال هایى پررنج و زحمت، اما از نظر ارشاد و سازندگى، پربار و پربرکت.