سید قطب در تفسیر فى ظلال حدیثى به این مضمون از پیامبر (صلی الله علیه و آله) نقل مى کند که مردى مشغول طواف بود و مادرش را بر دوش گرفته، طواف مى داد. پیامبر (صلی الله علیه و آله) را در همان حال مشاهده نمود، عرض کرد: آیا حق مادرم را با این کار انجام دادم؟ فرمود: نه، حتى جبران یکى از ناله هاى او را (هنگام وضع حمل) نمى کند.(1)
و اگر بخواهیم عنان قلم را در اینجا رها کنیم سخن بسیار به درازا مى کشد و از شکل تفسیر خارج مى شویم، اما باصراحت باید گفت که هر قدر در این زمینه گفته شود باز هم کم است، چراکه آن ها حق حیات بر انسان دارند.
در پایان این بحث ذکر این نکته را لازم مى دانیم که گاهى مى شود پدر و مادر پیشنهادهاى غیرمنطقى و یا خلاف شرع به انسان مى دهند. بدیهى است که اطاعت آن ها در هیچ یک از این موارد لازم نیست، ولى با این حال باید با برخورد منطقى و انجام وظیفه امر به معروف در بهترین صورتش با این گونه پیشنهادها برخورد کرد.
سخن خود را در این زمینه با حدیثى از امام کاظم (علیه السلام) پایان مى دهیم؛ آن حضرت مى فرماید: «کسى از پیامبر (صلی الله علیه و آله) درباره حق پدر و فرزند سؤال کرد؛ فرمود: «لا یُسَمّیهِ بِاسمِهِ وَ لا یَمشی بَینَ یَدَیهِ وَ لا یَجلِسُ قَبلَهُ وَ لا یَستَسِبُّ لَهُ؛ باید او را با نام صدا نزند (بلکه بگوید: پدرم!) و جلوتر از او راه نرود، و قبل از او ننشیند، و کارى نکند که مردم به پدرش بدگویى کنند» (مثلاً بگویند: خدا پدرت را نیامرزد که چنین کردى!)».(2)
تعلیم و تربیت در تفسیر نمونه ج1
بخش دوم: تربیت و سازندگى/ نظام خانواده