معارف بوک

در سوره بقره آیه 83 مى خوانیم: (لاَ تَعْبُدُونَ اِلاَّ اللّهَ وَبِالْوَالِدَیْنِ اِحْسَاناً).
در سوره نساء آیه 36 نیز آمده است: (وَاعْبُدُواْ اللّهَ وَلاَ تُشْرِکُواْ بِهِ شَیْئًا وَبِالْوَالِدَیْنِ اِحْسَانًا).
در سوره انعام آیه 151 مى فرماید: (أَلاَّ تُشْرِکُواْ بِهِ شَیْئًا وَبِالْوَالِدَیْنِ اِحْسَانًا).
و در آیات مورد بحث نیز این دو را قرین باهم دیدیم: (وَقَضَى رَبُّکَ أَلاَّ تَعْبُدُواْ اِلاَّ اِیَّاهُ وَبِالْوَالِدَیْنِ اِحْسَانًا).
ب) اهمیت این موضوع به حدى است که هم قرآن و هم روایات با صراحت توصیه مى کنند که حتى اگر پدر و مادر کافر باشند رعایت احترامشان لازم است:
در سوره لقمان آیه 15 مى خوانیم: (وَاِن جَاهَدَاکَ عَلى أَن تُشْرِکَ بِى مَا لَیْسَ لَکَ بِهِ عِلْمٌ فَلا تُطِعْهُمَا وَصَاحِبْهُمَا فِى الدُّنْیَا مَعْرُوفًا)؛ «و هرگاه آن دو تلاش کنند که تو چیزى را همتاى من قرار دهى، که از آن آگاهى ندارى (بلکه مى دانى باطل است)، از ایشان اطاعت مکن ولى با آن دو، در دنیا بطور شایسته اى رفتار کن».
ج) شکرگزارى از پدر و مادر در قرآن مجید در ردیف شکرگزارى نعمت هاى خدا قرار داده شده، چنان که مى خوانیم: (أَنِ اشْکُرْ لِى وَلِوَالِدَیْکَ)؛ با اینکه نعمت خدا بیش از آن است که قابل شمردن باشد، و این دلیل بر عمق و وسعت حقوق پدران و مادران مى باشد.
د) قرآن حتى کمترین بى احترامى به پدر و مادر را اجازه نداده است. در حدیثى از امام صادق (علیه السلام) مى خوانیم که فرمود: «لَنَهى عَنهُ وَ هُوَ مِن أدنَى العُقوقِ وَ مِنَ العُقوقِ أن یَنظُرَ الرَّجُلُ إلى والِدَیهِ فَیُحِدَّ النَّظَرَ إلَیهِما؛ اگر چیزى کمتر از «اف» وجود داشت خدا از آن نهى مى کرد (اف همانطور که گفتیم کمترین اظهار ناراحتى است) و این حدّاقل مخالفت و بى احترامى نسبت به پدر و مادر است، و نظر تند و غضب آلود به پدر و مادر، از جمله آن مى باشد».(1)