بحث طالب حق و در جستجوى راه باشند و یا حداقل اگر یک طرف از راه لجاجت وارد مى شود طرف مقابل در فکر احقاق حق و رسیدن به واقع باشد، اما هرگاه گفتگو میان کسانى روى دهد که هر کدام براى خودخواهى و اظهار تفوق بر دیگرى، وبه کرسى نشاندن حرف خویش، به ستیزه و جنجال برخیزد، نتیجه اى جز دور شدن از حق، تاریکى دل و ریشه دار شدن خصومت ها و کینه ها نخواهد داشت.
و به همین دلیل در روایات اسلامى از مراء و مجادله به باطل نهى شده و اشارات پرمعنایى به ضررهاى این نوع مجادلات شده است.
در حدیثى از امیرمؤمنان على (علیه السلام) مى خوانیم: «مَن ضَنَّ بِعِرضِهِ فَلیَدَع المَراءَ؛ هر کس به آبروى خویش علاقه مند است مجادله و ستیزه جویى را ترک کند».(1)
زیرا در این گونه مباحثات، کار به تدریج به بى حرمتى و توهین و حتى دشنام و انواع سخنان زشت و رکیک و نسبت هاى ناروا مى کشد.
در حدیث دیگرى از همان امام (علیه السلام) مى خوانیم: «إیّاکُم وَالمِراءَ وَالخُصُومَةَ فَإنَّهُما یَمرِضانِ القُلُوبَ عَلَى الإخوانِ، وَ یُنبِتُ عَلَیهِمَا النِّفاقَ؛ از مجادله و ستیز در گفتگو بپرهیزید، زیرا این دو دل هاى برادران دینى را نسبت به یکدیگر بیمار و مکدر مى کند و بذر نفاق را پرورش مى دهد».(2)
چراکه این گونه پرخاشگرى ها که در بیشتر مواقع از اصول صحیح بحث و استدلال تهى است، روح لجاجت و تعصب را در افراد تقویت مى کند تا آنجا که هر کدام مى خواهد براى غلبه بر دیگرى از هر وسیله اى حتى دروغ و تهمت و بى حرمتى استفاده کند، و این کار نتیجه اى جز کینه توزى و پرورش بذرهاى نفاق در دل ها نخواهد داشت. یکى دیگر از مفاسد بزرگ «جدال به باطل» این
تعلیم و تربیت در تفسیر نمونه ج1
بخش اول: تعلیم/ چگونگى تعلیم وتبلیغ دین